علت تعریق زیاد چیست و چگونه هایپرهیدروزیس را درمان کنیم؟

علت تعریق زیاد بدن

علت تعریق زیاد بدن (Hyperhidrosis) شما چیست و آیا روشی برای رهایی از این مشکل وجود دارد؟ آیا تا به حال از خود پرسیده‌اید که چرا گاهی بیش از حد عرق می‌کنید، حتی هنگامی که هوا گرم نیست یا فعالیت بدنی شدیدی ندارید؟

خیس شدن لباس‌ها، پاها، دست‌ها و نگرانی همیشگی از بوی بدن، تجربه‌ای ناخوشایند است که می‌تواند کیفیت زندگی و اعتماد به نفس شما را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. این عارضه که در علم پزشکی با نام هایپرهیدروزیس شناخته می‌شود، بسیار شایع‌تر از آن چیزی است که تصور می‌کنید.

در این مقاله از مجله دکتر لوکس، به صورت دقیق، علت تعریق زیاد را بررسی خواهیم کرد. از تغییرات هورمونی گرفته تا بیماری‌ زمینه‌ای و راهکارهای عملی و درمانی موجود را پیش روی شما قرار می‌دهیم. درک علت تعریق زیاد نخستین گام برای مدیریت و کنترل این وضعیت آزاردهنده محسوب می‌شود.

هایپرهیدروزیس یا تعریق شدید بدن

علت تعریق زیاد بدن چیست؟ عرق کردن یک فرآیند نه تنها طبیعی بوده بلکه ضروری برای تنظیم دمای آن به شمار می‌رود که در افراد چاق بیشتر دیده می‌شود. هنگامی که دمای بدن بالا می‌رود، غدد عرق شروع به فعالیت کرده تا با تبخیر آب از سطح پوست، بدن را خنک کنند اما چالش اصلی زمانی شروع می‌شود که این سیستم تنظیم حرارت دچار اختلال شده و غدد عرق بیش از حد فعال می‌شوند. در این زمان با پدیده‌ای به نام هایپرهیدروزیس روبرو می‌شویم.

هایپرهیدروزیس به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:

هایپرهیدروزیس اولیه

این نوع، شکل شایع تعریق بیش از حد بوده و در اغلب موارد دلیل پزشکی مشخصی ندارد. به نظر می‌رسد نوعی استعداد ژنتیکی در آن دخیل باشد و سیگنال‌های عصبی به اشتباه غدد عرق را بیش از حد تحریک می‌نمایند. این وضعیت به طور معمول نواحی خاصی مثل عرق زیاد زیر بغل، کف دست، کف پا، سر و صورت را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد و اغلب از دوران کودکی یا نوجوانی شروع می‌شود.

هایپرهیدروزیس ثانویه

در این حالت، تعریق شدید حاکی از یک بیماری زمینه‌ای یا عارضه جانبی مصرف یک داروی خاص است. برخلاف نوع اولیه، تعریق در این حالت معمولا تمامی اعضا را درگیر می‌کند و ممکن است در بزرگسالی شروع شود. در این حالت، به یک عامل ثانویه باز می‌گردد که لازم است شناسایی و درمان شود.

علت تعریق زیاد در هایپرهیدروزیس ثانویه چیست؟

همانطور که اشاره شد، هایپرهیدروزیس ثانویه نشانه‌ای از یک مشکل دیگر است. شناسایی این دلایل به منظور انتخاب روش درمانی مناسب، حیاتی است. در ادامه به برخی از علل زمینه‌ای اصلی آن می‌پردازیم.

تغییرات هورمونی

نوسانات هورمونی یکی از محرک‌های شایع برای عرق کردن بیش از حد است.

• تعریق در بارداری، بلوغ و یائسگی: در این دوران‌ها، در راستای تغییرات شدید در سطح هورمون‌هایی مثل استروژن، بسیاری از افراد، به ویژه زنان، گرگرفتگی و تعریق شبانه را تجربه می‌کنند.
• تعریق و تیروئید پرکار: پرکاری تیروئید (هایپرتیروئیدیسم) متابولیسم را به شدت بالا برده که نتیجه آن تولید گرمای بیشتر در بدن است.

بیماری‌ زمینه‌ای

طیف وسیعی از بیماری‌ها می‌توانند به عنوان دلیل تعریق زیاد عمل نمایند.

• تعریق در دیابت و افت قند خون: افراد مبتلا به دیابت، به ویژه در زمان افت قند خون (هیپوگلیسمی)، ممکن است دچار تعریق سرد و ناگهانی شوند. این مورد یکی از علائم هشداردهنده است.
• تعریق بر اثر عفونت، سرطان و حمله قلبی: برخی عفونت‌های جدی نظیر سل، بیماری‌های قلبی و انواع خاصی از سرطان (مانند لنفوم) می‌توانند با تب و لرز و تعریق شبانه همراه باشند. تعریق سرد و ناگهانی می‌تواند یکی از علائم حمله قلبی نیز محسوب شود.

عوامل عصبی و روانی

ذهن و بدن ارتباط تنگاتنگی با هم دارند.

• تعریق ناشی از استرس و اضطراب: در شرایط استرس‌زا، سیستم عصبی سمپاتیک شروع به فعالیت کرده و بدن را در حالت جنگ یا گریز قرار می‌دهد. این واکنش با بتاا رفتن ضربان قلب، تنفس و همچنین فعال شدن غدد عرق، به ویژه در کف دست‌ها و پیشانی خود را نشان می‌دهد.

در ادامه، دلایل مختلف تعریق زیاد را برای شما آورده‌ایم.

بررسی تعریق در نواحی مختلف 

دلایل تعریق زیاد می‌تواند بسته به ناحیه‌ای که درگیر می‌شود، متفاوت باشد. در واقع، درک این تفاوت‌ها به تشخیص دقیق منجر می‌شود.

علت تعریق زیاد سر و صورت

تعریق در این ناحیه که به آن هایپرهیدروزیس کرانیوفاشیال نیز گفته می‌شود، می‌تواند برای فرد بسیار آزاردهنده و خجالت‌آور باشد اما عرق كردن زياد پیشانی نشانه چيست؟ این سوالی است که بسیاری از افراد با آن مواجه هستند. این نوع تعریق اغلب به وسیله محرک‌های هیجانی نظیر استرس و اضطراب یا خجالت تشدید می‌گردد.

از سوی دیگر، مصرف غذای تند و پرادویه (سندروم فری) نیز می‌تواند منجر به عرق زیاد سر و صورت شود. در موارد ثانویه، مشکلات تیروئید و تغییرات هورمونی یائسگی از علل تعریق زیاد در این ناحیه به شمار می‌روند.

راهکارهای مدیریت تعریق سر و صورت

علت تعریق زیاد در خواب

بیدار شدن با لباس و ملافه‌ خیس، تجربه‌ای ناخوشایند است که به آن تعریق شبانه می‌گویند. این عارضه بیش از یک احساس گرمای ساده است. علت تعریق زیاد در خواب می‌تواند بسیار متنوع باشد:

• اختلالات هورمونی: پرکاری تیروئید و مشکلات غدد فوق کلیوی.
• یائسگی: گرگرفتگی‌ شبانه یکی از دلایل اصلی در زنان است.
• اختلالات خواب: آپنه خواب (وقفه تنفسی در خواب) نیز می‌تواند باعث تعریق شبانه شود.
• عفونت‌ها: بیماری‌هایی مثل سل یا آنفولانزا می‌توانند سبب تب و تعریق شبانه شوند.
• سرطان: همانطور که اشاره شد، لنفوم سرطانی است که با این علامت همراه است.
• داروها: برخی داروها از جمله داروی ضدافسردگی، استروئیدها و داروی کاهش تب، این عارضه را به همراه دارند.

در صورتی که تعریق شبانه به صورت مکرر و بدون هیچ گونه دلیل مشخص (مانند گرم بودن اتاق) رخ داده و با علائمی همانند کاهش وزن بی‌دلیل یا تب همراه است، حتما باید به پزشک مراجعه نمایید.

عوارض عرق زیاد و اثرات آن

علت تعریق زیاد هرچه که باشد، پیامد آن بیش از یک مشکل فیزیکی بوده و می‌تواند جنبه‌های مختلف زندگی فرد را تحت تاثیر قرار دهد.

عوارض فیزیکی

• کم‌آبی: در موارد بسیار شدید، دفع آب به میزان بالا از طریق عرق می‌تواند منجر به کم‌آبی شود.
• مشکلات پوستی: خیسی ناشی از تعریق پوست می‌تواند منجر به ترک خوردن، پوسته پوسته شدن و تحریکات پوستی دردناک شود.
• عفونت پوستی: رطوبت دائمی پوست، محیطی ایده‌آل جهت رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها فراهم ساخته و خطر ابتلا به عفونت‌هایی مانند پای ورزشکاران یا عفونت‌ ناحیه زیر بغل را افزایش می‌دهد.

عوارض روانی و اجتماعی

• بار عاطفی: این وضعیت می‌تواند باعث احساس شرم، ناامیدی و استرس مزمن شود.
• تاثیر بر عملکرد شغلی و تحصیلی: مشکلاتی نظیر لغزنده بودن دست‌ها می‌تواند در انجام کارهایی که نیاز به دقت دستی دارند (مانند نوشتن یا کار با ابزار) اختلال ایجاد نماید.
• اضطراب اجتماعی: دغدغه و نگرانی دائمی از دیده شدن لکه‌های عرق روی لباس یا داشتن بوی نامطبوع، می‌تواند منجر به انزوا، کاهش اعتماد به نفس و حتی اجتناب از حضور در موقعیت‌های اجتماعی شود.

^{این مقاله را از دست ندهید: بتادین بهترین راه خلاص شدن از بوی بد تعریق}

سوالات متداول درباره دلایل عرق کردن زیاد

1. چرا بدنم اینقدر عرق می‌کند؟

تعریق زیاد می‌تواند ناشی از هایپرهیدروزیس، گرما، فعالیت ورزشی، اضطراب، تغییرات هورمونی یا بیماری‌ زمینه‌ای باشد.

2. تعریق زیاد نشانه چیست؟

نشانه‌ای از پرکاری تیروئید، دیابت، یائسگی، مشکلات عصبی، عفونت یا اضطراب است.

3. آیا عرق زیاد خطرناک است؟

در صورتی که همراه با کاهش وزن، تب، تپش قلب یا ضعف شدید باشد، ممکن است نشانه بیماری جدی باشد و نیاز به بررسی پزشکی دارد.

4. چه زمانی تعریق زیاد باید جدی گرفته شود؟

وقتی بدون دلیل واضح رخ دهد، شبانه باشد یا با علائم هشدار نظیر تنگی نفس، درد قفسه سینه یا تب همراه شود.

5. علت تعریق زیاد در نوجوانان و بزرگسالان چیست؟

در نوجوانان در اعلب موارد به دلیل بلوغ و تغییرات هورمونی و در بزرگسالان بیشتر به علت استرس، اختلالات هورمونی یا بیماری‌ مزمن است.

سخن پایانی

در آخر باید گفت که علت تعریق زیاد یک معمای پیچیده است. از یک عامل ژنتیکی ساده در هایپرهیدروزیس اولیه گرفته تا نشانه‌ای از یک بیماری جدی در هایپرهیدروزیس ثانویه، علل بسیار متنوعی می‌توانند پشت این مشکل پنهان باشند. برخی افراد حتی تعریق در زمستان را نیز تجربه می‌کنند. باید بدانید که این مشکل فقط شما را درگیر نکرده و شما تنها نیستید. پیشرفت‌ علم پزشکی، راهکارهای درمانی خاصی از ضدتعریق‌ قوی و داروهای خوراکی گرفته تا تزریق بوتاکس و حتی جراحی را فراهم نموده است.

نخستین قدم، پذیرش مشکل و مراجعه به یک پزشک متخصص پوست به منظور تشخیص دقیق علل تعریق زیاد در بدن شماست. با شناسایی عامل زمینه‌ای و انتخاب یک برنامه درمانی مناسب، می‌توانید کنترل زندگی خود را دوباره به دست آورید و از شر محدودیت‌ها و نگرانی‌های ناشی از تعریق بیش از حد رها شوید. همچنین مام رول ضد تعریق زنانه مدل Soft Touch بیول را نیز ببینید.