آیا بیماری خود ایمنی را می‌توان درمان کرد؟؛
بیماری‌های خودایمنی Autoimmune disease ناشی از عملکرد نادرست سیستم ایمنی بدن است که به اشتباه علیه اعضا، بافت‌ها و اندام‌های خود حمله‌ور می‌شود. بیش از 80 نوع بیماری خودایمنی شناخته شده است که به طور کلی به عنوان بیماری‌های خودایمنی یا بیماری‌های ایمنی‌ای شناخته می‌شوند.
بیماری خودایمنی چیست؟
همانطور که اشاره شد، در بیماری‌های خود ایمنی، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌ها یا اعضا حمله می‌کند، در حالی که وظیفه طبیعی آن دفاع از بدن در برابر باکتری‌ها و ویروس‌ها است. هنگام شناسایی حضور مهاجم‌های بیگانه، سیستم ایمنی فرمان ارسال می‌کند تا سلول‌های جنگنده برای مبارزه با آن‌ها فعال شوند. در شرایط عادی، سیستم ایمنی قادر است بین سلول‌های بدن و سلول‌های بیگانه تفاوت قائل شود، اما در بیماری خود ایمنی، سلول‌های سالم به عنوان بیگانه شناخته شده و مورد حمله قرار می‌گیرند. برخی از بیماری‌های خود ایمنی به یک بافت خاص محدود می‌شوند، مانند دیابت نوع 1 که بیشتر به پانکراس صدمه می‌زند، در حالی که بیماری‌های دیگر مانند لوپوس سیستمیک، به صورت گسترده‌تر به تمام بدن حمله می‌کنند.
علائم بیماری خودایمنی کدامند؟
بیماری می‌تواند به بخش خاصی از بدن آسیب بزند و بنابراین علائم گوناگونی داشته باشد، اما برخی از نشانه‌ها مشترک است و در صورت ظهور هرکدام، انجام آزمایشات اولیه توصیه می‌شود. این نشانه‌ها شامل خستگی، ریزش مو، مشکل در تمرکز، التهاب و قرمزی، درد عضلانی، ضایعات پوستی و گزگز شدن و بی‌حسی دست و پا هستند.
همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله 13 ماده غذایی که سیستم ایمنی بدن را تقویت می‌کند را نیز مطالعه نمایید.
علت بیماری خودایمنی چیست؟
اگرچه هیچ نوع نظریه حتمی ناشی از علت بروز بیماری‌های خود ایمنی ارائه نشده است، اما به طور قاطع می‌توان گفت که این بیماری‌ها از فردی به فرد دیگر منتقل نمی‌شوند و مسری نیستند. بیماری‌های خود ایمنی معمولاً درون یک خانواده شایع هستند که به این معنا است که برخی از افراد به دلیل ژنتیکی، آسیب‌پذیرتر به این بیماری‌ها هستند.
علت دقیق این بیماری‌ها هنوز مورد تأیید قطعی محققان قرار نگرفته است، اما تحقیقات در این زمینه همچنان ادامه دارد. برخی از فرضیه‌ها نشان می‌دهند که میکروارگانیسم‌ها مانند باکتری‌ها یا ویروس‌ها، برخی داروها یا مواد شیمیایی و یا عوامل محیطی ممکن است از طریق ایجاد تغییرات در بدن، سیستم ایمنی را تحریک کنند. این تغییرات ممکن است در افرادی که از نظر ژنتیکی به بیماری‌های خود ایمنی آسیب‌پذیرتر هستند، بیشتر اتفاق بیفتد.
خطرناک‌ترین بیماری خود ایمنی
برخی از بیماری‌های خود ایمنی که معمولاً به عنوان خطرناک‌ترین شناخته می‌شوند عبارتند از:
- بیماری آدیسون: بیماری آدیسون Addison's Disease، یک بیماری نادر و خودایمنی است که غدد آدرنال بالای کلیه‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. در این وضعیت، سیستم ایمنی بدن به غدد آدرنال حمله می‌کند و باعث کم‌کاری آن‌ها می‌شود. غدد آدرنال وظیفه تولید هورمون‌های حیاتی مانند کورتیزول و آلدوسترون را دارند که نقش مهمی در تنظیم فشار خون، تعادل الکترولیتی، متابولیسم و پاسخ به استرس ایفا می‌کنند.
- بیماری گرانولوماتوز وگنر: گرانولوماتوز وگنر یک بیماری خودایمنی نادر است که به نام Wegener's Granulomatosis نیز شناخته می‌شود. این بیماری عمدتاً سیستم تنفسی و دستگاه ادراری را تحت تأثیر قرار می‌دهد و منجر به ایجاد التهابات خودایمنی در دیواره‌های عروق کوچک می‌شود. ابتدا، علائم ممکن است شبیه به عفونت‌های تنفسی باشند، اما با پیشرفت بیماری، گرانولوم‌های خودایمنی در عروق و بافت‌های مختلف بدن، به ویژه دیواره‌های خونی و مجاری ادراری، شکل می‌گیرند و مشکلات جدی ایجاد می‌کنند.
- میوکاردیت سلول‌های ژانت: میوکاردیت سلول‌های ژانت Giant Cell Myocarditis، یک نوع بیماری خودایمنی است که بر عضله قلب (میوکارد) تأثیر می‌گذارد. این بیماری موجب التهاب و تخریب میوکارد می‌شود که عملکرد قلب را مختل می‌کند. در این بیماری، سلول‌های ژانت به عنوان علامت التهاب و پاسخ دفاعی بدن به آسیب‌ها یا عوامل مخرب در عضله قلب تشکیل می‌شوند. افزایش تعداد این سلول‌ها می‌تواند به مشکلات جدی در عملکرد قلب منجر شود.
- آرتریت روماتوئید: آرتریت روماتوئید یک بیماری مزمن خودایمنی است که با التهاب و درد مفاصل همراه است. این بیماری در صورت عدم کنترل می‌تواند به تخریب مفاصل، ناتوانی و در موارد شدید، حتی فوت شخص مبتلا منجر شود.
- بیماری گریوز (بازدو): بیماری گریوز Graves' Disease، یک بیماری خودایمنی است که به تیروئید آسیب می‌زند. این بیماری به دلیل فعالیت بیش از حد غده تیروئید ناشی از عملکرد غیرطبیعی سیستم ایمنی رخ می‌دهد. افزایش ترشح هورمون‌های تیروئیدی باعث ایجاد اثرات منفی متعددی بر تمام اعضا و سیستم‌های بدن می‌شود.
- بیماری کرون: بیماری کرون یکی از بیماری‌های خودایمنی است که منجر به التهاب و زخم در دستگاه گوارش می‌شود. این بیماری با علائمی مانند اسهال خونی، کاهش وزن و در موارد شدید، مرگ همراه خواهد بود.
آیا بیماری خود ایمنی کشنده است؟ طول عمر بیماران خود ایمنی چقدر است؟
لازم به ذکر است که در بیشتر موارد، بیماری‌های خودایمنی موجب مرگ فرد بیمار نمی‌شود و تهدیدی برای بقای فرد ایجاد نمی‌کنند. افرادی که به بیماری‌های خودایمنی مبتلا هستند می‌توانند انتظار داشته باشند که زندگی عادی و طول عمری مشابه با دیگران داشته باشند. با این حال، به طور معمول این بیماری‌ها چالش‌های خاص خود را دارند و می‌توانند مشکلاتی ایجاد کنند که ممکن است مدیریت و تحمل آن‌ها برای بیمار و همچنین اطرافیان دشوار باشد.
درمان قطعی خود ایمنی
بیماری‌های خودایمنی اعم از مجموعه‌ای از اختلالات بوده که در آن‌ها سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌های سالم خود حمله می‌کند. درمان این بیماری‌ها ممکن است چالش‌برانگیز باشد، اما استفاده از طب سنتی می‌تواند در کاهش علائم و بهبود کیفیت زندگی نقش موثری ایفا کند. برخی از روش‌های درمان بیماری‌های خودایمنی با بهره‌گیری از طب سنتی عبارتند از:
- مکمل‌های غذایی: مصرف برخی مکمل‌های غذایی نظیر ویتامین C، ویتامین D، اسیدهای چرب امگا 3 و آنتی‌اکسیدان‌هایی مانند کوآنزیم Q10 ممکن است در بهبود بیماری‌های خودایمنی مفید باشد. با این حال، پیش از استفاده از هر نوع مکمل، مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه ضروری است.
- استفاده از گیاهان دارویی: برخی گیاهان دارویی می‌توانند در بهبود علائم بیماری‌های خودایمنی موثر باشند. به عنوان مثال، عصاره آلوئه‌ورا می‌تواند به عنوان یک ضد التهاب طبیعی عمل کرده و علائم التهابی را کاهش دهد. همچنین مصرف زنجبیل و گیاهان دارویی دیگر مانند ریشه ترخون، شاه‌تره و کاسنی ممکن است خاصیت ضد التهابی داشته باشند.
بهترین داروها برای بیماری خود ایمنی
بهترین داروها برای بیماری‌های خودایمنی بسته به نوع بیماری و شدت آن متفاوت است. برخی از داروهای رایج که برای این منظور استفاده می‌شوند عبارتند از:
کورتیکواستروئیدها
پردنیزون و متیل‌پردنیزولون: برای کاهش التهاب و سرکوب سیستم ایمنی استفاده می‌شوند.
داروهای سرکوب‌کننده سیستم ایمنی
- آزاتیوپرین (ایموران): جهت کاهش فعالیت سیستم ایمنی و جلوگیری از التهاب‌های ناشی از آن.
- مایکوفنولات موفتیل (سل‌سپت): معمولاً برای بیماری‌های خودایمنی شدیدتر مانند لوپوس استفاده می‌شود.
- متوترکسات: برای درمان بیماری‌هایی مانند آرتریت روماتوئید و پسوریازیس استفاده می‌شود.
داروهای تعدیل‌کننده سیستم ایمنی
- اینترفرون‌ها: جهت درمان بیماری‌هایی مانند مولتیپل اسکلروزیس (MS).
- گلاتیرامر استات (کوپاکسون): برای کاهش تعداد عودهای MS استفاده می‌شود.
داروهای بیولوژیک
- اینفلیکسیماب (رمیکید): برای درمان بیماری‌های مانند بیماری کرون و آرتریت روماتوئید.
آدالیموماب (هومیرا): جهت درمان بیماری‌های مختلف خودایمنی مانند آرتریت روماتوئید، پسوریازیس و کرون. - NSAIDs (داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی)
- ایبوپروفن و ناپروکسن: برای کاهش درد و التهاب.
- ریتوکسیماب (ریتوکسان): برای درمان لوپوس و آرتریت روماتوئید.
داروهای ضد مالاریا - هیدروکسی‌کلروکین (پلاکونیل): برای درمان بیماری‌های مانند لوپوس و آرتریت روماتوئید.
داروهای تازه
توپلیسیتینب (Xeljanz): برای درمان آرتریت روماتوئید و کولیت اولسراتیو استفاده می‌شود.
نتیجه گیری
بیماری‌های خودایمنی هنگامی فرد را مبتلا می‌کند که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌های خود حمله می‌کند. برخی از بیماری‌های شناخته‌شده خودایمنی شامل ام‌اس (اسکلروز چندگانه)، لوپوس و آرتریت روماتوئید می‌شوند. این بیماری‌ها اغلب مزمن هستند، اما بسته به نوع بیماری، ممکن است قابل مدیریت باشند. این عارضه‌ها بیشتر در زنان نسبت به مردان مشاهده می‌شوند و در برخی خانواده‌ها نیز به دلیل عوامل ارثی شایع‌تر هستند.
دیدگاه شما