رابطه کمبود ویتامین و ‌پوسته پوسته شدن پوست

رابطه کمبود ویتامین و ‌پوسته پوسته شدن دست‌ها؛

پوسته پوسته شدن کف دست در اکثر موارد به علت عوامل خارجی رخ می‌دهد. به عنوان مثال، استفاده بیش از حد از آب و صابون برای شستن دست‌ها، باعث از بین رفتن لایه بالایی پوست و تخریب ساختار حفظ رطوبت آن می‌شود. در نهایت، پوست کف دست خشک شده و پوسته پوسته می‌شود. بعضی اوقات، اختلالات در سیستم داخلی بدن نیز ممکن است موجب پوسته پوسته شدن کف دست شوند، مانند کمبود ویتامین‌ها. اما کمبود کدام ویتامین در ایجاد این مسئله دخیل است؟

علل پوسته شدن کف دست

در مجموع پوسته شدن کف دست به دو علت رخ می‌دهد:

• دلایل محیطی

عللی مانند شستشوی بیش از حد دست‌ها، زندگی در مناطقی با آب و هوای خشک، آفتاب سوختگی، مکیدن انگشتان (به ویژه در کودکان)، کار کردن بیش از حد با مواد شیمیایی.

• مشکلات پوستی

اگزما، درماتیت تماسی، پسوریازیس و سندرم کاوازاکی.

کمبود کدام ویتامین‌ها موجب پوسته پوسته شدن دست‌ها می شود؟

در ادامه به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت:

• کمبود ویتامین C

ویتامین C یک آنتی اکسیدان قوی است که نقش بسزایی در حفظ سلامت و زیبایی پوست ایفا می‌کند. در واقع پوست بسیار غنی از ویتامین C است و برخی تحقیقات نشان داده‌اند که در لایه بالایی پوست به غلظت 64 میلی‌گرم در هر 100 گرم، ویتامین C وجود دارد.

افزایش مصرف ویتامین C در رژیم غذایی یا از طریق مصرف مکمل‌های آن، باعث بهبود عوامل مهمی از جمله آبرسانی و رطوبت پوست می‌شود. مصرف ویتامین C به پوست کمک می‌کند تا سد دفاعی خود را تقویت نماید و فرایند تبخیر آب را کاهش دهد، که در نهایت از خشکی پوست جلوگیری نماید.

• کاهش ویتامین A

ویتامین A یک آنتی اکسیدان است که نقش مهمی در حفظ سلامت پوست، التیام زخم‌ها، ترمیم مجدد پوست و تقویت سیستم ایمنی دارد. ویتامین A به دو شکل بتاکاروتن و ویتامین A فعال در بدن وجود دارد. ویتامین A فعال، یا همان رتینول، در منابع غذایی حیوانی یافت می‌شود و بدن می‌تواند آن را مستقیما استفاده کند.

با مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین A، می‌توان به راحتی از پوسته‌پوسته شدن کف دست جلوگیری نمود. منابع غنی از ویتامین A شامل گوشت قرمز، ماهی، مرغ، لبنیات، بعضی سبزیجات مانند اسفناج، فلفل دلمه‌ای، سیب‌زمینی شیرین، هویج و کدو تنبل هستند. علاوه بر مصرف مواد غذایی، می‌توان با استفاده از مکمل‌های مختلف نیز کمبود ویتامین A را جبران نمود.

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله ارتباط کاشت ناخن و ابتلا به سرطان را نیز مطالعه نمایید.

• کمبود ویتامین B7 یا بیوتین

بیوتین یا ویتامین B7، به حفظ سلامت پوست، مو و ناخن کمک می‌کند. کمبود بیوتین به ندرت رخ می‌دهد، اما در صورت تشدید، می‌تواند باعث خشکی پوست، درماتیت جدی‌تری شامل التهاب و فلس‌های تیره رنگ و ریزش مو شود. البته غذاهایی وجود دارند که حاوی بیوتین بسیاری هستند. غذاهایی مثل گوجه فرنگی، پیاز، تخم‌مرغ، هویج، بادام، پسته، دانه، کنجد، سالمون، موز و برگ چغندر، حاوی ویتامین B7 هستند. همانطور که برخی از ویتامین‌ها می‌توانند باعث پوسته‌پوسته شدن کف دست شوند، برخی مشکلات دیگری همچون گزگز دست و پا را به همراه دارند.

• کمبود امگا 3

روغن ماهی که حاوی اسیدهای چرب امگا 3 است، در تشکیل دیواره‌های سلولی نقش مهمی دارد. در صورت کمبود این اسیدهای چرب، پوست خشک و پوسته پوسته می‌شود. همچنین، کمبود امگا 3 می‌تواند موجب بروز بثورات پوستی شود. امگا 3 دارای خاصیت ضد التهابی است و می‌تواند پوست را در برابر آسیب نور خورشید محافظت کند. در صورتی که در رژیم غذایی خود به اندازه کافی ماهی مصرف نمی‌کنید، ممکن است کمبود امگا 3 داشته باشید و می‌توانید از قرص امگا 3 استفاده نمایید.

• کمبود ویتامین D

ویتامین D یک ویتامین محلول در چربی است که در جهت سلامتی پوست نقش مهمی ایفا می‌کند. اپیدرم، لایه بیرونی پوست، از کراتینوسیت‌ها تشکیل شده است. ویتامین D می‌تواند در حفظ سیستم ایمنی پوست، رشد سلول‌های پوستی، و نیز عملکرد سد دفاعی و اولین خط دفاعی پوست در مقابل عوامل بیماری‌زا نقش داشته باشد.

نحوه پیشگیری از پوسته شدن کف دست

جهت پیشگیری از پوسته شدن کف دست و انگشتان موارد زیر را دنبال کنید:

1. استفاده از دستکش در هوای سرد
2. شستوشوی دست‌ها با آب خنک به جای آب داغ
3. استفاده از کرم دست به منظور رطوبت‌رسانی به انگشتان دست
4. پوشیدن دستکش هنگام شستن دست‌ها با مواد شوینده و کار با مواد شیمیایی

علت پوسته شدن دست و پا در کودکان

بیماری کاوازاکی یک بیماری نادر است که در اکثر موارد کودکان زیر 5 سال را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علائم این بیماری در سه مرحله مختلف ظاهر می‌شوند. در مرحله اول، کودک دچار تب بالا می‌شود که معمولاً حداقل 5 روز طول می‌کشد. در مرحله بعد، پوست کف دست و نوک انگشتان کودک پوسته پوسته می‌شود که اغلب مشخصه این مرحله است. در مراحل آخر، قرمزی و تورم کف دست و کف پا رخ می‌دهد. در صورتی که کودک شما این علائم را تجربه می‌نماید، میبایست به سرعت به پزشک معالج خود مراجعه نمایید تا مراقبت لازم را دریافت کنید.

چگونگی درمان پوسته پوسته شدن دست‌ها

استفاده منظم از مرطوب‌کننده برای پوست کف دست بسیار مؤثر است. لازم به ذکر است که محصولات نرم‌کننده مانند کرم‌ها و لوسیون‌ها می‌توانند به طور قابل توجهی خشکی و خارش پوست را کاهش دهند و پوست را نرم‌تر کمک کنند. بهتر است مرطوب‌کننده را مستقیماً روی پوست استفاده نمایید و در طول روز چندین مرتبه از آن استفاده کنید تا مانع از دست دادن آب و رطوبت دوست شوید، به خصوص اگر پوست دست‌هایتان خشک است.

 در صورت عدم اطمینان از نوع مرطوب‌کننده مناسب برای پوستتان، بهتر است با پزشک یا داروساز مشورت کنید. اگر شما به‌طور منظم تشدید اگزما را تجربه می‌کنید و تنها با استفاده از مرطوب‌کننده‌ها تسکین پیدا نمی‌کنید، ممکن است نیاز به استفاده از یک کرم استروئیدی ملایم بدون نیاز به نسخه پزشکی داشته باشید. در صورتی که حتی با استفاده از کرم استروئیدی ملایم نتیجه مطلوبی نداشته باشید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا یک کرم قوی‌تر را تجویز نماید.

چه زمان برای درمان پوسته شدن دست‌ها به پزشک مراجعه کنیم؟

در اکثر موارد پوسته شدن کف دست به صورت موقتی بوده و پس از چند روز بهبود می‌یابد. با این حال، در برخی موارد، به دلیل علائم عفونت روی دست، لایه برداری کف دست طولانی مدت بوده و بیش از دو هفته طول می‌کشد و هیچ بهبودی نشان نمی‌دهد. در این صورت، مراجعه به پزشک متخصص پوست الزامی است. همچنین، در صورتی که درمان‌های معمول بهبودی نداده‌اند و علائم با گذشت زمان بدتر شوند، نیز باید به پزشک مراجعه کنید.

سخن پایانی

پوسته شدن کف دست یک مسئله رایج است که تقریبا همه افراد حتما حداقل یک بار در زندگی خود با آن مواجه شده‌اند. اکثر افراد به دنبال شناسایی علت این پدیده بوده و سعی کرده‌اند تا راه حلی برای آن پیدا کنند. پوسته شدن کف دست و نوک انگشتان دست معمولا به دلیل تماس با مواد شیمیایی و عوامل محیطی رخ می‌دهد. همچنین، این مسئله ممکن است نشانه‌ای از بیماری‌های پوستی مانند اگزما و پسوریازیس باشد.