قرص زولپیدم چیست؟ همه چیز درباره فواید، دوز مصرف و خطرات

قرص زولپیدم برای چیست؟

قرص زولپیدم (Zolpidem) یا آمبین یک داروی آرام‌بخش و خواب‌آور از دسته Z-drugs بوده که برای درمان کوتاه‌مدت بی‌خوابی توسط متخصصان تجویز می‌شود. این دارو با تاثیر مستقیم بر گیرنده GABA در مغز، فعالیت‌های عصبی را کند ساخته و فرد را در کمتر از 30 دقیقه به خواب می‌برد. برخلاف تصور بیشتر افراد، زولپیدم از خانواده بنزودیازپین‌ها (مثل دیازپام) نیست، اما اثرات مشابهی دارد.

زولپیدم چگونه در بدن اثر می‌گذرارد؟

در واقع، زولپیدم یک هیپنوتیزم‌کننده است. این دارو به طور انتخابی به زیرواحد آلفا-1 گیرنده گابا متصل می‌شود. گابا اصلی‌ترین انتقال‌دهنده عصبی بازدارنده در سیستم عصبی مرکزی محسوب می‌شود. زمانی که زولپیدم به این گیرنده‌ها متصل می‌گردد، کانال‌های کلر باز شده و سلول‌های عصبی هایپرپولاریزه می‌شوند.

نکته‌ای که جالب است بدانید این است که زولپیدم در دو فرم رهش فوری و رهش پیوسته تولید می‌شود.

نوع اول کمک می‌کند سریع به خواب بروید، اما نوع دو کمک می‌کند خواب بمانید و نیمه‌شب بیدار نشوید. این دارو در کبد متابولیزه شده و نیمه‌عمر کوتاهی داشته (نزدیک به 2.5 ساعت)؛ در راستا اغلب صبح روز بعد، حس گیجی کمتری نسبت به داروهای قدیمی‌تر در فرد ایجاد می‌کند.

داروی خواب آور زولپیدم را چگونه مصرف کنیم؟

دوز معمول زولپیدم برای بزرگسالان 100 میلی‌گرم و برای سالمندان یا افراد با مشکلات کبدی 5 میلی‌گرم است. این دارو لازم است پیش از خواب و زمانی که حداقل 7 تا 8 ساعت فرصت خوابیدن دارید، مصرف شود. استفاده طولانی‌تر از 4 هفته توصیه نمی‌گردد.

برای اینکه از مصرف نتایج دلخواه بگیرید، به این‌ نکات هم توجه کنید:

سازمان غذا و دارو (FDA) توصیه می‌کند که دوز مصرفی برای زنان کمتر از مردان باشد؛ چرا که بدن زنان زولپیدم را کندتر دفع می‌کند و غلظت دارو در خون آن‌ها صبح روز بعد ممکن است همچنان بالا باشد که خطر تصادفات رانندگی را افزایش می‌دهد.

هیچگاه این دارو را پس از شام نخورید. قرص زولپیدم باید با معده خالی مصرف شود. غذا، به ویژه غذاهای چرب، جذب دارو را به تاخیر می‌اندازد و اثر آن را کاهش می‌دهد.

در صورتی که نیمه‌شب بیدار شدید و نمی‌توانستید به خواب روید، تنها در صورتی مجاز به مصرف هستید که حداقل 4 ساعت زمان خواب باقی‌مانده باشد. هیچ گاه بدون مشورت با پزشک دوز را خودسرانه دو برابر نکنید.

مصرف داروی زولپیدم چه‌ عوارضی دارد؟

از شایع‌ترین عوارض زولپیدم می‌توان به سردرد، گیجی، خواب‌آلودگی روز بعد و خشکی دهان اشاره داشت. اما خطرناک‌ترین عارضه آن، رفتارهای پیچیده در خواب مثل رانندگی در خواب، غذا خوردن یا تماس تلفنی بوده که فرد پس از بیداری هیچ خاطره‌ای از آن‌ها به یاد نمی‌آورد.

شاید ترسناک‌ترین جنبه مصرف این دسته از داروهای آرام‌بخش‌، پدیده‌ای به نام فراموشی آنتروگراد باشد. در این حالت، دارو چنان بر هیپوکمپ (مرکز حافظه) اثر می‌گذارد که فرد ممکن است کارهایی انجام دهد که مغز توانایی ثبت آن‌ها را ندارد.

• رفتارهای ناخودآگاه

گزارش‌های متعددی در مراجع پزشکی ثبت شده که افراد تحت تاثیر زولپیدم اقدام به آشپزی نموده و حتی اجاق گاز را روشن گذاشته‌اند، یا سوار خودرو شده و رانندگی کرده‌اند. این رفتارها در سال‌های اخیر باعث شده برچسب‌های هشدار Black Box روی جعبه این داروها جدی‌تر شود.

• تغییرات حسی

برخی مصرف‌کنندگان از تغییر در درک طعم‌ها یا حتی دیدن توهمات بصری خفیف (به‌ویژه اگر دارو را مصرف کنند و مقاومت کنند تا نخوابند) گفته‌اند.

• بیماری تنفسی

اگرچه کمتر از بنزودیازپین‌ها، اما زولپیدم همچنان می‌تواند در افراد مبتلا به آپنه خواب یا بیماری‌های ریوی، تنفس را سازد و خطرناک کند.

تداخلات دارویی اصلی آمبین را بشناسید

مصرف همزمان زولپیدم با الکل و دیگر آرام‌بخش‌ها، داروهای ضد افسردگی و مسکن‌های افیونی بسیار خطرناک بوده و می‌تواند منجر به توقف تنفس و کما شود. از سوی دیگر، داروهای ضد قارچ (مثل کتوکونازول) اثر زولپیدم را در بدن تشدید می‌نمایند.

• الکل + زولپیدم: الکل خود یک سرکوبگر سیستم عصبی است. ترکیب این دو حتی در دوزهای پایین می‌تواند منجر به ایست تنفسی شود.
• داروهای SSRI (ضد افسردگی): مصرف همزمان با داروهایی مثل سرترالین یا فلوکستین می‌تواند سبب افزایش گیجی و اختلال تمرکز شود.
• گیاهان دارویی: فکر نکنید چون سنبل‌الطیب یا ملاتونین داروهای خواب‌آور گیاهی هستند، مصرف همزمانشان بی‌خطر است. آن‌ها نیز اثر آرام‌بخشی را تشدید می‌سازند.
• داروهای شیمیایی: از مهم‌ترین‌آن‌ها می‌توان به تالیدومید، کاربامازپین، دابرافنیب، دفراسیروکس، اوکسوممازین، پارالدهید، ریفامپین، آزلاستین (نازال)، برومپریدول، اورفنادرین، سدیم اکسیبات، علف چای، انزالوتامید، اردافیتینب، ایووسیدنیب و میتوتان اشاره داشت.

_{این مقاله را از دست ندهید: عوارض طولانی مدت مصرف داروهای خواب‌آور که کسی به شما نمی‌گوید}

مصرف زولپیدم برای گروه‌های خاص

در دوران بارداری و شیردهی، قرص زولپیدم در رده C قرار دارد. یعنی اثرات آن بر جنین کاملا رد نشده است. این دارو می‌تواند از شیر مادر عبور نماید و منجر به بروز بی‌حالی و مشکلات تنفسی در نوزاد شود. در نهایت، مصرف آن در این دوران تنها با دستور مستقیم پزشک و در شرایط اضطراری مجاز است.

آمار تصادفات ناشی از زولپیدم در صبح روز بعد رو به افزایش است. حتی در صورتی که احساس هوشیاری کامل دارید، عکس‌العمل‌‌های شما ممکن است کند باشد. سازمان‌های راهنمایی و رانندگی جهانی توصیه می‌کنند حداقل 8 ساعت پس از مصرف دارو رانندگی نکنید.

آیا قرص زولپیدم اعتیادآور است؟

علیرغم تبلیغات اولیه، قرص زولپیدم دارای پتانسیل وابستگی جسمی و روانی بسیار بالایی است. مصرف مداوم بیش از 4 هفته این داروی خواب آور منجر عادت می‌شود؛ یعنی فرد برای خوابیدن به دوزهای بالاتر نیاز پیدا می‌کند و بدون آن دچار بی‌خوابی بازگشتی می‌شود.

شاید شنیده باشید که زولپیدم از والیوم یا کلونازپام بی‌خطر‌تر است. زمانی که گیرنده‌های گابا به حضور مداوم دارو عادت کردند، مغز تولید طبیعی آرام‌بخش‌های خود را کاهش می‌دهد. هنگامی که قرص را قطع می‌کنید، مغز در حالت تحریک بیش از حد قرار می‌گیرد. اینجاست که فرد احساس اضطراب شدید، لرزش و بی‌خوابی بدتر از روز اول را تجربه می‌نماید. این چرخه معیوب، فرد را مجبور به مصرف مجدد داروهای خواب آور می‌سازد. برای مشاهده قیمت و خرید نوتراکس پریوتین کلیک کنید.

روش صحیح ترک زولپیدم و مدیریت عوارض ترک

ترک قرص زولپیدم هیچگه نباید ناگهانی انجام شود؛ چرا که خطر تشنج نیز وجود دارد. روش استاندارد، کاهش تدریجی دوز در طول چند هفته تحت نظر پزشک است.

جایگزینی با روش‌های CBT-I (درمان شناختی رفتاری بی‌خوابی) بهترین راهکار برای حفظ خواب طبیعی خواهد بود. متخصصان ترک اعتیاد اغلب از روش کاهش 10 تا 25 درصدی دوز در هر هفته استفاده می‌کنند:

1. هفته اول: تبدیل دوز 10 میلی‌گرم به 7.5 میلی‌گرم (یا استفاده از قرص‌های آهسته رهش برای کنترل علائم).
2. مدیریت بی‌خوابی : در روزهای اول ترک، خواب رفتن بسیار سخت می‌شود. این نیاز بدن نیست، بلکه نیاز مغز برای دریافت دارو است. باید بدانید که این حالت موقتی است.
3. جایگزین‌های بی‌خطر: در پروسه ترک، پزشکان ممکن است از داروهای کم‌خطرتر یا مکمل‌هایی مثل منیزیم گلیسینات و ملاتونین برای کمک به آرامش سیستم عصبی استفاده نمایند.
4. بهداشت خواب: بازگشت به اصول اولیه مثل تاریکی مطلق اتاق، حذف نور آبی موبایل و خنک نگه داشتن محیط خواب، نقشی بسیار موثری در فرآیند ترک داروی خواب دارد.

سخن پایانی

در نهایت، باید بدانید که قرص زولپیدم مانند داروی موقتی برای بی‌خوابی است. این دارو برای عبور از بحران‌های کوتاه‌مدت مثر استرس‌های شدید ناگهانی طراحی شده، نه به عنوان درمان همیشگی برای شب‌های شما. برای مشاهده قیمت و خرید ملاتونین گلوک ویت کلیک کنید.

نباید اجازه دهید کیفیت خواب شما به یک ماده شیمیایی وابسته شود. در صورتی که احساس می‌کنید کنترل مصرف این دارو از دستتان خارج شده، همین امروز، نه فردا، با یک متخصص مشورت نمایید. آیا آماده‌اید که دوباره خوابیدن بدون قرص را یاد بگیرید؟

سوالات متداول درباره قرص خواب آمبین

آیا زولپیدم برای استفاده طولانی‌مدت مناسب است؟

اغلب توصیه نمی‌شود. زولپیدم برای مشکلات خواب کوتاه‌مدت تولید شده است؛ استفاده طولانی‌مدت ممکن است منجر به وابستگی، تحمل دارویی و عوارض جدی شود. در صورتی که بی‌خوابی ادامه‌دار باشد، بهتر است با پزشک یا متخصص خواب مشورت شود تا علت و درمان بررسی شود.

رابطه مصرف قرص رولپیدم و لاغری چیست؟

زولپیدم به کاهش وزن کمک نمی‌کند؛ هدف اصلی‌اش خواب‌آوری است. براساس برخی بررسی‌ها، مصرف طولانی یا ناصحیح زولپیدم ممکن است به افزایش وزن یا چاقی منجر شود؛ مثلا به دلیل اختلالات رفتاری هنگام خواب مانند خوردن شبانه.

اثرات و عوارض کوتاه‌مدت چیست؟

سرگیجه، خواب ‎آلودگی، گیجی، سردرد از شایع‌ترین عوارض‌اند. در بعضی موارد ممکن است اختلال در تمرکز یا حافظه، دید تار، کاهش هوشیاری صبح روز بعد، یا ضعف تعادل دیده شود؛ به ویژه در افراد مسن.

بروز واکنش‌های حساسیتی (تورم، کهیر)، توهم، هذیان، تغییر در رفتار یا خلق، مشکلات تنفسی در برخی افراد، در این موارد باید سریعا با پزشک تماس گرفت.

چه زمانی و چطور باید مصرف شود؟

معمول‌ترین دوز برای بزرگسالان 5 یا 10 میلی‌گرم، درست پیش از خواب است. مهم است که زمانی آن را مصرف کنید که بتوانید 7–8 ساعت بدون بیدار شدن بخوابید. برای سالمندان یا کسانی با مشکلات کبدی اغلب دوز پایین‌تر تجویز می‌گردد.

منبع: wikipedia