سرکه برای عفونت واژن: مهم‌ترین فواید، عوارض و روش صحیح

سرکه برای عفونت واژن 

سرکه برای عفونت واژن به عنوان یک راهکار خانگی واقعا موثر است؟ عفونت‌های واژن عارضه‌ای است که اغلب زنان در طول زندگی خود با آن روبرو می‌شوند؛ تجربه‌ای بسیار ناخوشایند که با علائمی همچون سوزش، خارش، ترشحات غیرطبیعی و همچنین بوی نامطبوع همراه است.برای درمان و خلاص شدن از این مشکل، بسیاری از بانوان به درمان‌های خانگی روی می‌آورند که یکی از این روش‌ها در طب سنتی، استفاده از سرکه برای عفونت واژن است که در اکثر افراد کاملا نتیجه بخش بوده است. 

آیا واقعا این روش همیشه جواب می‌دهد یا می‌تواند آسیب‌های جدی‌تری به همراه داشته باشد؟ بهترین درمان عفونت واژن در خانه کدام است؟ درمان قطعی عفونت واژن با سرکه واقعیت دارد؟ در این مقاله از مجله علمی دکتر لوکس به تمامی سوالاتی که ممکن است در مسیر درمان عفونت با سرکه برای شما رخ دهد، پاسخ خواهیم داد.

 چرا به عفونت واژن مبتلا می‌شویم؟ 

پیش از هرچیز ابتدا باید با انواع عفونت‌های واژن آشنا شویم و بدانیم که چرا به عفونت ناحیه تناسلی دچار می‌شویم. در واقع، واژن زنان به طور طبیعی دارای یک اکوسیستم متعادل از باکتری‌ها (به ویژه لاکتوباسیل‌ها) و سطوح کمی از قارچ‌ها بوده که pH این ناحیه را در حالت اسیدی (حدود 3.8 تا 4.5) حفظ می‌کند.حفظ  این محیط اسیدی به عنوان یک سد دفاعی طبیعی در برابر رشد میکروارگانیسم‌های مضر عمل می‌نماید. هرگونه عدم تعادل می‌تواند منجر به ایجاد عفونت شود.

 مهم‌ترین انواع عفونت واژن و علائم آن

• عفونت قارچی (کاندیدیازیس): به طور معمول، این نوع عفونت به وسیله قارچ کاندیدا آلبیکانس شکل می‌گیرد. از علائم مهم آن می‌توان به سوزش، قرمزی، خارش شدید و ترشحات غلیظ، سفید و پنیری شکل اشاره داشت. 
• واژینوز باکتریایی (BV): این نوع عفونت ناشی از رشد بیش از حد باکتری‌های مضر و کاهش باکتری‌های مفید بوده که از علائم اصلی آن ترشحات رقیق، خاکستری رنگ و بوی شبیه به ماهی است. 
• تریکومونیازیس: یک عفونت مقاربتی (STI) که به وسیله انگل تریکوموناس واژینالیس ایجاد می‌شود، دارای علائمی مثل  ترشحات کف‌آلود، سبز یا زرد رنگ، همراه با بوی بد، خارش و سوزش است. 

در حقیقت، تشخیص درست و به موقع نوع عفونت، نخستین و مهم‌ترین قدم در درمان خواهد بود؛ چرا که هر نوع عفونت نیازمند روش درمانی متفاوتی است. 

سرکه و خواص ضدمیکروبی آن 

سرکه، به ویژه سرکه سیب و سرکه سفید، از تخمیر قندهابدست آمده و حاوی مقادیر بالایی از اسید استیک است. اسید استیک، به عنوان یک اسید آلی، دارای خواص ضدمیکروبی بوده و در غلظت‌های مشخصی می‌تواند رشد انواع باکتری‌ها و قارچ‌ها را مهار سازد. این ویژگی موجب شده است تا سرکه در مصارف مختلفی از جمله نگهداری مواد غذایی، تمیزکاری و حتی برخی کاربردهای درمانی سنتی مورد توجه بسیاری ا زافراد قرار گیرد. 

در طب سنتی،از دیرباز از سرکه در ر استای خاصیت اسیدی و توانایی بالقوه آن در کاهش pH محیط، به عنوان یک روش موثر برای مقابله با عفونت‌های واژن که اغلب در محیط‌های با pH بالاتر رشد می‌کنند، یاد می‌شود. در واقع، حقیقت پنهان این است که با بالا بردن سطح اسیدیته واژن از طریق استفاده از سرکه، می‌توان محیط نامساعدی برای رشد باکتری‌ها و قارچ‌های بیماری‌زا ایجاد نمود.

 آیا سرکه برای عفونت واژن واقعا موثر است؟ 

در کنار باورهای سنتی و خواص ضدمیکروبی شناخته شده سرکه، شواهد علمی کاملی درباره میزان اثربخشی سرکه برای عفونت واژن بسیار محدود است. برخی مطالعات آزمایشگاهی حاکی از آن است که استفاده ازسرکه می‌تواند فعالیت ضدمیکروبی علیه برخی از عوامل بیماری‌زای واژن داشته باشد. با این وجود، این بررسی‌ها به معنای اثربخشی قطعی آن در بدن انسان و در شرایط واقعی بالینی نخواهد بود. 

چالش اصلی در استفاده از سرکه، عدم وجود اطمینان درباره غلظت مناسب و ایمن آن برای ناحیه ناحیه حساس واژن است؛ چرا که واژن زنان دارای یک تعادل بسیار ظریف بوده که بر هم خوردن آن می‌تواند عواقب ناخوشایندی به همراه داشته باشد.

 راهکارهای سنتی استفاده از سرکه برای واژن و عوارض آن 

روش‌های بسیار متعددی جهت استفاده از سرکه برای عفونت واژن وجود دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت: 

• نشستن در لگن حاوی سرکه: پر کردن تشت با آب و اضافه کردن سرکه، سپس نشستن در آن برای چند دقیقه. 
• دوش واژینال با سرکه رقیق شده: مخلوط نمودن مقداری سرکه با آب و شستشوی داخل واژن با آن. 
• استفاده از تامپون آغشته به سرکه: قرار دادن تامپون آغشته به سرکه در واژن برای مدت زمان کوتاه. 

توجه داشته باشید که استفاده از هریک از این روش‌ها با توجه به علل بروز این عارضه، می‌تواند عوارض و خطراتی به همراه داشته باشد.

 کمک گرفتن از سرکه، حتی به صورت رقیق شده، در ناحیه حساس واژن می‌تواند منجر به بروز عوارض جانبی جدی شود: 

• خشکی و خارش: استفاده مکرر از سرکه می‌تواند موجب خشکی بیش از حد واژن و همچنین تشدید خارش این ناحیه شود که خود علائم عفونت را بدتر می‌کند. 
• عدم تعادل pH واژن: هم محیط واژن و هم سرکه اسیدی هستند. استفاده از آن می‌تواند به طور موقت pH را تغییر دهد، اما این تغییر می‌تواند تعادل طبیعی را به شدت بر هم زند. این امر باکتری‌های مفید (لاکتوباسیل‌ها) را از بین می‌برد و زمینه را برای رشد بیش از حد قارچ‌ها یا باکتری‌های مضر دیگر فراهم می‌کند. در نهایت، ممکن است عفونت بدتر شود یا عفونت جدیدی رخ دهد. 
• افزایش خطر عفونت‌های مقاربتی: برخی مطالعات نشان می‌دهد که استفاده از دوش واژینال می‌تواند خطر ابتلا به واژینوز باکتریایی و حتی بیماری‌های التهابی لگن (PID) را بالا ببرد. 
• تحریک و سوختگی شیمیایی: غلظت اسید استیک در سرکه می‌تواند منجر به بروز سوزش، تحریک شدید، درد و حتی سوختگی شیمیایی در بافت‌های ظریف واژن و دهانه رحم گردد. این آسیب می‌تواند در مدت زمان طولانی ادامه‌دار باشد. 
• کاهش اثربخشی درمان تخصصی: برهم خوردن محیط واژن و ایجاد التهاب می‌تواند روند درمان‌های پزشکی تجویز شده توسط متخصص را مختل نماید.

 بنابراین، گرچه شاید در برخی موارد نادر و با غلظت بسیار پایین، اثر موقتی مشاهده گردد، اما عوارض جانبی سرکه برای واژن بسیار جدی‌تر از فواید اثبات نشده آن خواهد بود. 

روش‌های جایگزین‌ بی‌خطر برای درمان عفونت واژن 

با توجه به وجود عوارض ذکر شده، توصیه می‌شود از سرکه برای عفونت واژن به عنوان یک روش درمانی قطعی استفاده نکنید. در عوض، از دیگر روش‌های ایمن‌تر استفاده کنید:

 1.رعایت بهداشت شخصی:

• شستشوی ناحیه واژن فقط از خارج با آب ولرم و در صورت نیاز، با یک شوینده ملایم و بدون عطر امکانپذیر است. صفر تا صد ژل بهداشتی بانوان
•  از دوش واژینال،  اسپری‌های بهداشتی، صابون‌های معطر و شستشوی قوی داخل واژن خودداری نمایید. 
• پس از اجابت مزاج، همواره توصیه می‌شود از جلو به عقب خود را تمیز نمایید تا از انتقال باکتری‌های روده به واژن جلوگیری گردد. 

2. پوشیدن لباس زیر مناسب: استفاده از لباس زیر نخی و غیر چسبان به حفظ تهویه و جلوگیری از رطوبت کمک می‌نماید. از پوشیدن لباس زیر بسیار تنگ با الیاف مصنوعی دوری کنید. 

3. مصرف پروبیوتیک‌ها: پروبیوتیک‌های حاوی لاکتوباسیلوس می‌توانند به برگشت تعادل فلور طبیعی واژن کمک بسزایی کنند، به ویژه پس از مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها. می‌توانید با مشورت پزشک از واژینال پروبیوتیک یا مکمل‌های خوراکی استفاده نمایید. 

4. تغذیه سالم: رژیم غذایی متعادل و غنی از سبزیجات، میوه تازه و لبنیات پروبیوتیک می‌تواند به سلامت کلی بدن و سیستم ایمنی کمک نماید. 

5. مراجعه به پزشک متخصص زنان: این اقدام نخستین و مهم‌ترین مرحله برای درمان هر نوع بیماری محسوب می‌شود. پزشک با انجام معاینه در کنار انجام آزمایش‌های لازم، نوع بروز عفونت را تشخیص داده و بهترین و ایمن‌ترین درمان را تجویز می‌نماید..

6.  درمان‌های دارویی: با توجه به نوع عفونت، متخصص شما ممکن است داروهای خوراکی یا واژینال نظیر آنتی‌بیوتیک‌ها (برای عفونت باکتریایی) یا داروهای ضدقارچ (مانند کلوتریمازول یا نیستاتین) و داروهای ضدمیکروبی (مانند مترونیدازول) را در نظر بگیرد.

_{این مقاله را از دست ندهید: رازهایی که باید درباره عفونت قارچی واژن بدانید}

 نکات طلایی در حفظ سلامت واژن 

حفظ سلامت واژن بخشی جدایی‌ناپذیر از سلامت کلی بدن بانوان محسوب می‌شود؛ در نتیجه؛ توجه به این نکات ضروری است: 

• بروز هرگونه تغییر غیرطبیعی در ترشحات، بو، یا احساس سوزش و خارش در ناحیه تناسلی خود را جدی گرفته و در سریع‌ترین زمان ممکن به پزشک متخصص مراجعه کنید. 
• همواره از خوددرمانی، به ویژه با روش‌های سنتی اثبات نشده دوری کنید. 
• همیشه به بهداشت فردی توجه نمایید و از محصولات بهداشتی ملایم و مخصوص بانوان استفاده کنید. 
• در دوران حساس بارداری، پس از یائسگی یا در صورت داشتن سیستم ایمنی ضعیف، احتمال بروز عفونت‌های واژن بالا می‌رود؛ در نهایت، مراقبت بیشتری لازم است. 

نکات عملی در پیشگیری از عفونت‌های واژینال

پیشگیری همواره بهتر از درمان است. با رعایت برخی نکات ساده اما کلیدی، می‌توان به طور چشمگیری خطر ابتلا به عفونت‌های واژن را کم کرد: 

رعایت بهداشت ناحیه تناسلی

• روزانه ناحیه تناسلی خود را تنها با آب ولرم شستشو دهید. 
• هرگز داخل واژن را با آب، صابون یا محلول‌های شستشو (مانند سرکه یا محلول‌های ضدعفونی کننده) نشویید (دوش واژینال ممنوع). 
• تعویض منظم لباس زیر و لباس‌های خیس: لباس زیر خیس (مانند لباس شنا یا لباس‌های عرق کرده) را بلافاصله پس از استفاده تعویض نمایید تا از شروع رشد قارچ‌ها و باکتری‌ها جلوگیری گردد.

 اجتناب از محصولات تحریک‌کننده

از دستمال‌های مرطوب معطر، تامپون‌ها و پدهای بهداشتی معطر، پودرها و اسپری‌های بهداشتی در ناحیه تناسلی خودداری نمایید؛ چرا که می‌توانند منجر به تحریک و آلرژی شوند. 

رژیم غذایی سالم

مصرف قند و کربوهیدرات‌های تصفیه شده را محدود نمایید؛ چرا که می‌توانند به رشد قارچ‌ها منجر شوند. مصرف غذاهای تخمیری و پروبیوتیک‌دار نظیر ماست (حاوی لاکتوباسیلوس) می‌تواند به حفظ تعادل فلور باکتریایی واژن کمک بسزایی نماید. 

ادرار کردن پس از رابطه جنسی

 این امر به دفع باکتری‌هایی که ممکن است وارد مجرای ادرار شده باشند، کمک نموده و از عفونت‌های ادراری و گاهی واژینال جلوگیری می‌نماید. 

استفاده از کاندوم

در زمان برقراری رابطه جنسی، استفاده از کاندوم پوششی می‌تواند به پیشگیری از انتقال عفونت‌های مقاربتی (STI) که می‌توانند منجر به عفونت واژن شوند، کمک نماید.

 سرکه سیب یا سرکه سفید و مهم‌ترین تفاوت‌ها 

هر دو نوع سرکه سیب و سرکه سفید از تخمیر بدست می‌آیند و حاوی اسید استیک هستند، اما تفاوت‌های محسوسی دارند که در ادامه به آن‌ها خواهیم پرداخت.

• سرکه سفید: این نوع سرکه کاملا شفاف و بی‌‌رنگ بوده و  از تخمیر غلات یا الکل به دست آمده و اغلب از اسید استیک تشکیل شده است. د راستای خلوص بیشتر در اسید استیک، خاصیت ضدمیکروبی قوی‌تری داشته، اما در عین حال پتانسیل تحریک‌کنندگی و آسیب‌رسانی آن نیز بالاتر است. 
• سرکه سیب:  این نوع سرکه از آب سیب تخمیر شده به دست می‌آید و دربردارنده‌ی مقادیری از ویتامین‌ها، مواد معدنی و پکتین (نوعی فیبر) است. رنگ این سرکه طلایی مایل به قهوه‌ای است. در طب سنتی بر این باورند که سرکه سیب خواص بیشتری نسبت به سرکه سفید دارد، اما این گفته‌ها مبتنی بر شواهد تجربی بوده  نه مطالعات علمی قوی.

 کاربرد در زمینه در درمان عفونت واژن 

هر یک از این سرکه‌ها به دلیل خاصیت اسیدی خود، در طب سنتی برای درمان عفونت‌های واژن مورد استفاده قرار می‌گیرند. با این وجود،  هیچ‌یک از این‌ها روش‌های درمانی بی‌خطر و اثبات شده نیستند. هیچ مدرک علمی معتبری وجود ندارد که نشان دهد سرکه سیب نسبت به سرکه سفید برای عفونت واژن ایمن‌تر یا موثرتر است. هر دو از این ماده‌ها می‌توانند تعادل pH واژن را دچار اختلال کنند و موجب تحریک و آسیب شوند. 

دیدگاه متخصصان درباره درمان‌های خانگی عفونت واژن 

بسیاری از پزشکان و متخصصان زنان و مامایی نسبت به استفاده از روش‌های درمان‌ خانگی، به ویژه آن‌هایی که نیاز به ورود مواد شیمیایی یا اسیدی به واژن دارند، نظرات پزشکان نسبت به استفاده از این روش‌ها اغلب در راستای موارد زیر منفی است: 

• تاخیر در روند درمان : استفاده از درمان‌های خانگی ممکن است موجب آن شود که فرد مبتلا با تاخیر بیشتری به پزشمک مراجعه نمایند . این تاخیر در درمان می‌تواند منجر به پیشرفت عفونت، پیچیده‌تر شدن روند درمانی و حتی بروز عوارض جبران ناپذیر در بلندمدت نظیر بیماری التهابی لگن (PID) شود که می‌تواند بر باروری زنان نیز اثر بگذارد. 
• خطرات در دوران بارداری: استفاده از هرگونه روش درمان خانگی در دوران مهم بارداری می‌تواند برای مادر و جنین تهدید کننده و خطرآفرین باشد و بایداز آن خودداری نمود. 
• عدم وجود شواهد علمی کافی: بسیاری از درمان‌های خانگی، از جمله استفاده از سرکه، ماست، سیر  یا روغن درخت چای در واژن، فاقد هیچگونه اثبات علمی برای  اثربخشی و ایمنی آن‌ها هستند. مطالعات بسیار اندکی در این باره وجود دارند و اغلب نتایج متناقضی ارائه می‌دهند یا تنها بر روی نمونه‌های آزمایشگاهی  انجام شده‌اند. 

سخن پایانی 

در  نتیجه، در پاسخ به این سوال که آیا سرکه برای عفونت واژن یک راهکار مناسب است یا خیر، باید گفت که شواهد علمی درست و کافی برای اثبات میزان اثربخشی آن وجود نداشته و خطرات و عوارض جانبی آن، از جمله تحریک و افزایش احتمال عفونت‌های دیگر، برهم زدن تعادل pH، بسیار بیشتر از فواید احتمالی آن است.

کمک گرفتن از درمان خانگی عفونت واژن با روش‌هایی نظیر استفاده از سرکه، نه تنها ممکن است این علرضه را برطرف نکند، بلکه می‌تواند آن را تشدید نموده و سلامت زنان را به خطر بیندازد. همواره مشورت با یک متخصص در اولویت قرار دارد. همچنین ژل بهداشتی لافارر را نیز ببینید.

سوالات متداول درباره عفونت واژن و سرکه

1. آیا سرکه می‌تواند عفونت واژن را درمان کند؟

سرکه به‌ویژه سرکه سیب، به عنوان یک درمان خانگی برای برخی از عفونت‌ها مورد استفاده قرار  می‌گیرد، اما تحقیقات علمی محدود بوده و شواهد کافی جهت تایید کارآیی آن در درمان عفونت‌های واژن وجود ندارد. بهتر است برای درمان عفونت‌های واژن به پزشک مراجعه نمایید.

2. چگونه می‌توان از سرکه برای عفونت‌های واژن استفاده نمود؟

برخی افراد سرکه را به در آب حمام اضافه می‌کنند یا از آن به‌عنوان شستشو استفاده می‌نمایند. با این وجود، این روش‌ها ممکن است موجب تحریک پوست و مخاط واژن شوند و باید با احتیاط انجام شوند.

3. آیا استفاده از سرکه عوارض جانبی دارد؟

بله، استفاده از سرکه می‌تواند موجب تحریک و سوزش در ناحیه واژن شود. به علاوعه، استفاده بیش از حد از سرکه می‌تواند تعادل pH طبیعی واژن را دچار اختلال نماید.

4. چه زمان باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورتی که علائم عفونت واژن از جمله خارش، سوزش، ترشحات غیرطبیعی یا بوی نامطبوع دارید، توصیه می‌شود که به پزشک مراجعه کنید.