با مهم‌ترین تاثیرات کم‌خونی یا Anemia در دوران بارداری آشنا شوید؛
کم خونی مادر در طول دوران حاملگی، به عنوان یک عامل خطر قابل توجه برای سلامتی مادر و جنین به شمار می‌رود. این مشکل می‌تواند علائم قلبی-عروقی و کاهش ذخایر خونی را در مادر ایجاد کند و موجب کاهش رشد جنین شود و احتمال تولد زودرس و مرگ داخل رحمی آن را افزایش دهد. تحقیقات مختلف نشان داده‌اند که هموگلوبین پایین مادر با کاهش وزن تولد جنین همراه است، اما برخی تحقیقات نتیجه‌گیری متفاوتی داشته‌اند.
منظور از کم خونی چیست؟
سیستم حمل و نقل اکسیژن در بدن، با استفاده از گلبول‌های قرمز خون به انجام می‌رسد. گلبول‌های قرمز خون به عنوان حامل اصلی اکسیژن به بافت‌ها خدمت می‌کنند. ساخت گلبول‌های قرمز خون، توسط بسیاری از اعضای بدن انجام می‌شود، اما بیشترین فعالیت در مغز استخوان صورت می‌گیرد. مغز استخوان، بافتی نرم در مرکز استخوان‌هاست که در فرآیند تولید همه رده‌های سلول‌های خونی نقش دارد. هموگلوبین، پروتئین حامل اکسیژن در داخل گلبول‌های قرمز خون است و به آن‌ها رنگ قرمز می‌بخشد. کمبود هموگلوبین در بدن، باعث کم خونی یا آنمی می‌شود که نشانه کاهش تعداد گلبول‌های قرمز خون در خون است.
آشنایی با انواع کم خونی
آنمیا یا کم‌خونی، وضعیتی است که در آن سطح هموگلوبین در بدن کاهش می‌یابد. این بیماری به انواع مختلفی تقسیم می‌شود که از جمله‌ی آن‌ها می‌توان به کم‌خونی ناشی از کمبود اسید فولیک، کمبود آهن، کمبود ویتامین B12، کم‌خونی همولیتیک و کم‌خونی ناشی از عوامل مزمن اشاره نمود.
کم‌خونی ناشی از کمبود آهن که بیشترین مورد در جامعه محسوب می‌شود، ممکن است به دلیل عواملی مانند خونریزی‌های مزمن، کمبود آهن در رژیم غذایی، جذب ناکافی آهن و غیره رخ دهد. به علاوه، کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 به طور معمول به دلیل عواملی مانند کمبود ویتامین B12 در رژیم غذایی، مشکلات در جذب ویتامین B12 از مجرای گوارش و یا بیماری‌هایی مانند بیماری پرنیشیوز اتوایمون و هلیکوباکتر پیلوری ایجاد می‌شود.
کم‌خونی ناشی از کمبود اسید فولیک نیز می‌تواند به دلیل کمبود این ماده در رژیم غذایی، بارداری، سوء مصرف الکل، عوامل ژنتیکی و برخی بیماری‌ها رخ دهد. همچنین، کم‌خونی همولیتیک ممکن است به دلیل عفونت‌ها، بیماری‌های اتوایمون، اختلالات در ساختار هموگلوبین و غیره ایجاد شود.
علاوه بر این، برخی بیماری‌ها و شرایط مزمن مانند بیماری‌های التهابی روده، بیماری کلیوی، بیماری‌های قلبی و عروقی، سرطان و بیماری‌های کبدی ممکن است منجر به کم‌خونی شوند.
تشخیص و درمان کم‌خونی بستگی به علت آن دارد. برای درمان کم‌خونی ناشی از کمبود آهن، تغذیه مناسب، مصرف مکمل‌های آهن و درمان خونریزی‌های مزمن می‌تواند مفید باشد. همچنین جهت درمان کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 و اسید فولیک، مصرف مکمل‌های مربوطه و درمان بیماری اساسی موثر است. درمان کم‌خونی همولیتیک و کم‌خونی ناشی از عوامل مزمن نیز شامل مداخلات مختلفی است.
نشانه‌های کم خونی در بارداری
در صورت بروز آنمی یا کم‌خونی در دوران بارداری، مادر باردار ممکن است علائم زیر را تجربه نماید:
- سرگیجه وعدم تعادل
- تغییر رنگ و پریدگی صورت
- احساس ضربان نامنظم قلب
- سرماخوردگی و سرد شدن دست و پا
- درد در قفسه سینه و احساس خفگی
- خستگی زودرس و احساس ضعف و بی‌حالی
باید توجه داشت که ممکن است آنمی در دوران بارداری به صورت خفیف و بدون علائم بالینی رخ دهد. همچنین، برخی از علائم طبیعی بارداری می‌توانند شبیه به علائم آنمی باشند. به همین دلیل، بارداران باید آزمایش خون خود را انجام داده و با پزشک خود در مورد کم‌خونی مشورت کنند.
مهم‌ترین تاثیرات کم‌خونی در دوران بارداری
کم‌خونی در دوران بارداری ممکن است تاثیرات گسترده‌ای بر روی سلامت مادر و جنین داشته باشد. برخی از تاثیرات مهم کم‌خونی در بارداری عبارتند از:
- خطر زایمان نامنظم و زودرس
کم‌خونی می‌تواند عضلات رحم را ضعیف کرده و زایمان نامنظم و زودرس را به همراه داشته باشد.
- خطر ابتلا به عفونت
بارداران با کم‌خونی در برابر عفونت‌های ادراری، تنفسی و پوستی حساس‌تر هستند.
- خطر ایستادگی فشار خون
کم‌خونی می‌تواند موجب ایستادگی فشار خون در زنان باردار شده و خطر سکته قلبی و مرگ ناگهانی را افزایش دهد.
- افزایش خطر افسردگی پس از زایمان
افراد باردار با کم‌خونی در برابر خطر افسردگی پس از زایمان بیشتری قرار دارند.
- کاهش رشد جنین
کم‌خونی می‌تواند منجر به کاهش رشد جنین شده و سبب ابتلا به کم‌وزنی هنگام تولد و مشکلات سلامتی دیگر در نوزاد گردد.
لطفا توجه داشته باشید که این فقط تاثیرات معمولی و عمومی کم‌خونی در بارداری است و برای هر مورد خاص، مشاوره و درمان پزشکی لازم است.
همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله همه چیز درباره زایمان زودرس را نیز مطالعه نمایید.
علل اثرات کم خونی در ناباروری زنان
یک مطالعه جدید در یک مجله معتبر نشان داد که زنانی که مقدار کافی آهن را در رژیم غذایی خود فراهم نمی‌کنند، ممکن است تخمک‌گذاری مناسبی نداشته باشند. در واقع، این مطالعه نشان داد که هنگامی که سطح آهن در بدن بسیار پایین باشد، تخمک‌گذاری ضعیفی حاصل می‌شود و قدرت باروری تا 60 درصد کاهش می‌یابد.
کمبود آهن در بدن موجب پیشگیری از رشد سلول‌های قرمز خون می‌شود که در نتیجه تعداد سلول‌های قرمز خون کم می‌شود. این موضوع باعث کاهش سطح هموگلوبین در بدن می‌شود و در نتیجه کمبود اکسیژن به بافت‌های بدن، از جمله تخمدان‌ها و رحم می‌رسد. این کاهش اکسیژن در اندام‌های دخیل در تولید مثل ممکن است کیفیت تخمک‌ها را پایین بیاورد و به مشکلات بارداری منجر شود.
عوارض کم خونی در بارداری
کمبود آهن و بارداری دارای اثرات مستقیم بر یکدیگر هستند. حتی در صورتی که فرد با کمبود آهن توانسته باردار شود، این کمبود می‌تواند موجب مشکلاتی در طول بارداری شود. کاهش سلول‌های قرمز خون حامل اکسیژن می‌تواند روی رشد جنین تأثیر منفی داشته باشد و باعث اختلال در رشد جفت شده و احتمال سقط یا زایمان زودرس را افزایش دهد. همچنین، کمبود آهن می‌تواند احتمال خونریزی شدید پس از زایمان را افزایش داده و باعث از دست دادن مقدار بیشتری خون شود. علاوه بر این، کمبود آهن بیشتر در زنانی مشاهده می‌شود که به دلیل تغذیه ناکافی، بیماری‌های مزمن یا مصرف برخی داروها با کمبود آهن در بدن مواجه هستند و یا زایمان‌های مکرر و پشت سر هم داشته‌اند که بدن آن‌ها ضعیف شده است.
سخن پایانی
کمبود آهن در مادر، موجب تغییر آنژیوژنز در عروق جفت می‌شود و همچنین مادر را با استرس مواجه می‌کند که منجر به افزایش CRH می‌شود. این عوامل می‌تواند عوارض بارداری را افزایش دهد و با افزایش کورتیزول خون، باعث مهار رشد طولی جنین شود. همچنین، کمبود آهن مادر می‌تواند باعث اختلال در رشد جنین شود.
دیدگاه شما