علت ریزش مو در خانم ها

علت ریزش مو در خانم ها

علت ریزش مو در خانم ها : چرخۀ زندگی مو، از رشد تا ریزش مو سر شما به طور معمول بین ۱۲۰ تا ۱۵۰ هزار تار مو دارد. چرخۀ طبیعی رشد مو بین ۲ تا ۴ سال طول می کشد. طی این چرخه، هر مو در ماه حدود ۱ سانتی متر رشد می کند. همیشه ۹۰ درصد از موهای سر شما در حال رشد و ۱۰ درصد الباقی در حال استراحت هستند. استراحت و توقف رشد، آخرین مرحله زندگی تار مو است و پس از ۳ تا ۴ ماه استراحت، مو می ریزد و موی جدیدی در همان جا شروع به رشد می کند. اگر هر تارِ مو ۲ تا ۵ سال رشد می کند و سپس می ریزد، چطور ممکن است که یک نفر مویی بلندتر از ۵۰ سانتی متر داشته باشد؟ پاسخ آن است که در مرحله تِلوژن (Telogen)، اگر تار موی کهنه، مدتی دوام بیاورد و نریزد، نوک موی جدید، به انتهای آن جوش خورده و باعث درازتر شدن تار مو می شود. ریزش مو در خانمها به یک یا ترکیبی از عوامل زیر وابسته است:

داروهای کنترل بارداری

استفاده از قرصهای کنترل بارداری در برخی خانمها ممکن است منجر به ریزش مو شود. مصرف این داروها باعث تغییرات هورمونی در بدن خانمها شده و بعضا با توقف دارو، یا مصرف دارو ریزش مو حادث می شود.

بارداری و زایمان

موی خانمها در طول دوران بارداری قویتر و پرپشت تر می شود که بدلیل افزایش هورمونهای زنانه اتفاق می افتد، اما پس از زایمان با بازگشتن هورمونها به مقدار طبیعی، خانمها شاهد ریزش شدید مو می شوند. اما اغلب، این ریزش به حدی است که باعث نگرانی خانم‎ها می‎شود. در برخی خانم‎ها، ریزش مو یک ماه پس از زایمان و در دوران شیردهی آغاز می‎شود. بازیابی کامل و رویش مجدد موها، بین ۳ تا ۱۲ ماه طول می‎کشد. گاهی پزشکان برای جلوگیری از ریزش شدید داروی اسپیرینولاکتون را تجویز می کنند که یک نوع آندروژن است.

اختلالات هورمونی

ممکن است ریزش مو در خانمها بدلیل اختلالات هورمونی اتفاق بیافتد. هورمون آندروژنِ ترشح شده توسط تخمدان ها و غدد فوق کلیوی از شایعترین موارد هستند. که از طریق آزمایش تشخیص داده می شوند. اختلال در هورمون‎های جنسی نیز می‎تواند منجر به کاهش مرحلۀ رشد مو شود و سرعت رشد و ضخامت مو را نیز کم کند. نوسانات هورمونی، بسته به شرایط و دوره های زندگی، گاهی طبیعی هستند ولی گاهی این نواسانات بدلیل بیماری و یا بر اثر مصرف داروهای خاص صورت می گیرند. در اینصورت، اغلب ریزش مو با زیاد و پرپشت شدن موهای صورت همراه است.

غده تیروئید

اگر ریزش مو، با کم‎کاری/ پرکاری غدۀ تیروئید پدیدار ‎شود، پس از ایجاد تعادل مجدد در غدۀ تیروئید برگشت‎پذیر است. غدۀ تیروئید، جدای از تأثیرش روی چرخۀ مو، نقش مهمی در عملکرد بدن ما دارد. غده تیرودید می‎تواند به‎طور مستقیم یا غیر‎مستقیم در سوخت و ساز و روند رشد مو تأثیر منفی بگذارد،. ریزش موی ایجاد شده به سبب عملکرد بد تیروئید، بسیار آرام آغاز می‎شود. پرکاری تیروئید ممکن است باعث ریزش پراکندۀ مو و کاهش موهای بدن در ۵۰ درصد از موارد شود. تشخیص پرکاری و یا کم کاری غده تیروئید از طریق آزمایش خون مقدور است.

سوء‎تغذیه و ریزش مو

در اکثر موارد، سوء‎تغذیه به علت عدم دریافت پروتئینهای لازم برای رشد مو، یا ویتامینهای گروه ب ایجاد می شود. حتی در کشورهایی که استاندارد‎های بالای زندگی در آن‎ها وجود دارد،‌ کمبود پروتئین غیر‎معمول نیست. افراد گیاه‏خوار از این حیث بیشتر در معرض خطر قرار دارند. اختلالات غذایی که در زنان جوان متداول است، می‎تواند علت ریزش مو باشد که اغلب نیز نادیده گرفته می‏شود.

همچنین افراد چاق،‌ به‎ویژه بزرگسالانی که به رژیم‎های میوه و سالاد رو می‎آورند، در معرض ریزش مو قرار می گیرند. کمبود پروتئین به علت رژیم غذایی نامناسب، می‎تواند منجر به مرحلۀ خواب زود هنگام مو شود. پزشکان ویتامین های گروه ب، بخصوص بیوتن ب ۷ و ب ۱۲ را برای رشد مو موثر می دانند، لذا استفاده از رژیم های غذایی حاوی این مواد، برای داشتن موی سالم موثر است.

کمبود آهن

به‎رغم سطح طبیعی و معمول هموگلوبین، کمبود آهن نیز می‎تواند باعث ریزش مو شود. اگر کمبود آهن از طریق آزمایش تشخیص داده شود، علت آن باید مشخص گردد و درمان جایگزین یا داروی مناسب تجویز شود، زیرا همیشه نمی توان رژیم غذایی را دلیل کمبود آهن دانست، ممکن است بیمار در جذب آهن مشکل داشته باشد. این تشخیص و تجویز توسط پزشک انجام می‎گیرد . 

کمبود روی (زینک zinc)

از جمله علایم کمبود روی، اگزما، خستگی، سفید شدن ناخن ها و ریزش مو است. در موارد مربوط به کمبود روی مزمن و شدید،‌ پس از حدود دو هفته تغییراتی در پوست نمایان می‎شود. قرمز و پوست‎پوست شدن کناره‎های دهان، از نشانه‏ های آن است. (همچنین ممکن است تعداد ابروها و موهای اصلی نیز کم ‎شوند)

بستن و بافتن مو – سشوار کشیدن

*بافتن مو و کشیدن بیش از حد و مستمر مو،‌ در بلند مدت ریشه آنها را ضعیف کرده و منجر به ریزش مو می شود. *گرمای بیش از حد به علت خشک کردن مو با سشوار، همچنین به دلیل تابش بیش از حد نور خورشید یا استفاده از دستگاه سولاریوم می تواند منجر به ضعیف شدن ریشه مو شود. *استفادۀ مداوم از شامپوهای بسیار قلیایی نیز می تواند از دلایل ریزش مو در خانمها باشد. *رنگ کردن مداوم مو و فِر شش ماهه منجر به ضعیف شدن فولیکول مو می شوند ولی اگرچه رنگ کردن مداوم مو سبب طاسی نمی‌شود، اما در نازک شدن مو و شکننده و ضعیف شدنش سهیم است. * ریزش مو همچنین می‌تواند به علت سوختگی‌ها،‌ اشعه‌های ایکس، و صدمات وارد آمده به سر ایجاد شود. در چنین مواردی، معمولاً پس از برطرف شدن مشکل، رشد طبیعی مو دوباره آغاز می‌شود.

یائسگی

یکی از اثرات جانبی تغییرات هورمونی در دوران یائسگی، ریزش مو و نازک شدن آنها است.

ریزش مو به علت مصرف دارو یا بیماری

-داروهای شیمی درمانی و پرتو درمانی برای از بین بردن سلولهای سرطانی طراحی و ساخته شده اند و یکی از اثرات جانبی آنها از بین بردن فولیکول مو و طاسی است. این نوع طاسی پس از شیمی درمانی قابل بازگشت است. همچنین، اثر جانبی برخی داروها نیز ممکن است ریزش مو باشد که در بروشور داروها نوشته می شود. علاوه بر آن، برای کسانیکه با مواد شیمیایی و آزمایشگاهی در تماس هستند، احتمالِ قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی خاص نیز باید مورد توجه قرار گیرد. بررسی میکروسکوپی موهای در حال رشد و موهایی که می‎ریزد، می‎تواند نوع آسیب به فولیکول را نشان دهد.

سندرم پلی سیستیک

خانمهای مبتلا به سندرم پلی سیستیک به اختلال هورمونی دچار شده و در نتیجه مقدار بیشتری هورمون آندروژن در خون خود دارند. معمولا این خانمها شاهد پرپشت شدن موها در صورت خود هستند. -اختلال مزمن کلیه نیز می تواند در ریزش مو سهیم باشد. در نتیجه، مو خشک و شکننده و زبر می‎شود. همچنین، موهای برخی قسمت‎های بدن مثل زیر بغل نیز نازک‎تر می‎شود و ناخن‏ها شکننده می شوند (و شاید دفورمه شوند و از شکل بیافتند). -تب زیاد نیز می‎تواند باعث ریزش مو شود.

تخمین زده می‎شود که درجه حرارت بالاتر از ۳۹ درجۀ سانتی‎گراد بدن، عامل تاثیر گذاری در ریزش مو است. تب‎های مکرر و مداوم، تأثیر شدیدتری نسبت به یک تب مجزا دارند و در مراحل حساس چرخۀ رویش مو، طی هر تب به فولیکول مو آسیب وارد می شود. ریزش مو حدود ۸ تا ۱۰ هفته پس از نخستین تب شروع می‎شود. اما معمولاً مو به‎طور کامل بازیابی می‎شود. -در یک بیماری به نام آلوپسیا (Alopecia Areata) سیستم دفاعی بدن، به اشتباه به فولیکول موی سالم حمله می کند و باعث از بین رفتن آن می شود.

این ریزش مو معمولا ظرف ۶ ماه تا ۱ سال قابل برگشت است. متخصصین پوست کرم یا تزریقهای استروئیدی را برای درمان این عارضه به کار می گیرند. -ابتلا پوست سر به عفونت قارچی نیز می تواند منجر به طاسی موضعی شود. این عارضه براحتی با پمادهای ضد قارچ قابل درمان است. عفونتهای قارچی براحتی با تماس مستقیم منتشر می شوند و لذا اعضاء خانواده بیمار نیز باید معاینه شوند.

با تشکر از همراهی شما عزیزان

مجله پزشکی دکتر لوکس