علل و علائم و روشهای درمان سنگ کلیه

علل و علائم و روشهای درمان سنگ کلیه

درمان سنگ کلیه و انواع آن

سنگ کلیه چیست؟

سنگ کلیه قطعه ای از مواد جامد است که در داخل کلیه ها سوای از مواد درون ادرار تشکیل می شود. سنگ‌های بزرگ ممکن است در حالب، مثانه، یا پیش‌آبراه گیر کنند. همین عامل می تواند سبب انسداد و جلوگیری از خروج ادرار شود.

علت اصلی اکثر سنگ کلیه ها هنوز مشخص نیست اما می تواند با غلظت بالای کلسیم در ادرار و یا گاها در خون مرتبط باشد. همچنین سنگ کلیه می تواند به علت کم شدن آب بدن، عفونت، انسداد در سیستم ادراری و اختلالات مختلف کلیه به وجود بیاید.

بلورهای نمک که به صورت طبیعی در ادرار وجود دارند با هم جمع شده و به اندازه های بزرگتری در می آیند (اندازه ی آنها در موارد مختلف متفاوت است.) برخی از آنها بسیار کوچک هستند و تنها به اندازه ی یک عدد شن می باشند و برخی دیگر از آنها به اندازه ای بزرگ هستند که می توانند تمام لگنچه کلیه را پر کنند.

سنگ کلیه به طور معمول در مردان سالم در سنین 30 تا 50 سال بروز می کند. نسبت مردان مبتلا به سنگ کلیه به زنان 4 به یک است. بیمارانی که سابقه سنگ کلیه داشته باشند احتمال ابتلای مجدد آنها به سنگ کلیه بیشتر است. همچنین در برخی موارد سنگ کلیه به صورت ارثی و خانوادگی بروز می کند.

علائم سنگ کلیه؟

ممکن است سنگ کلیه موجب بروز درد های شدید و ناگهانی شود. اگر سنگ کلیه وارد حالب (مجرایی که کلیه را به مثانه مرتبط می کند) شود ممکن است در یک نقطه گیر کند. در این حالت درد به صورت متمرکز و در قسمت پشت بدن بروز می کند اما ممکن است به سمت معده و یا کشاله ران کشیده شود.

ممکن است دردی مشابه به همین نوع درد به علت خونریزی و یا عفونت سیستم ادراری نیز به وجود بیاید. حمله سنگ کلیه بسیار دردناک بوده و می تواند باعث به وجود آمدن ناراحتی بسیار زیادی برای بیمار شود. درد اغلب با تهوع و استفراغ همراه است.

سنگ کلیه ممکن است باعث به وجود آمدن خراش در پوشش داخلی لگنچه کلیه و یا حالب شود. در چنین حالتی ممکن است با وجود خون در ادرار مواجه شوید. وجود خون در ادرار همیشه با چشم غیر مسلح دیده نمی شود و تشخیص دقیق آن نیاز به انجام آزمایش های تشخیصی دارد. عفونت های مکرر در سیستم ادراری می تواند نشانه ای از سنگ کلیه باشد.  

اگر با حمله سنگ کلیه مواجه شدیم چه باید بکنیم؟

اگر شما با یک حمله سنگ کلیه مواجه شدید می توانید از مسکن های بدون نسخه استفاده کنید. اگر این مسکن ها موثر نبودند باید برای کاهش درد به مراکز پزشکی مراجعه کنید تا اقدامات پزشکی لازم بر روی شما انجام شود. اگر شما تا به حال سنگ کلیه نداشته اید، انجام بررسی ها و آزمایش های بیشتر برای پیدا کردن مشکلات دیگری که می توانند باعث بروز علائمی مشابه شوند الزامی می باشد.

سنگ های کوچک تر از 5 میلی متر به احتمال زیاد به صورت خود به خودی از طریق حالب دفع می شوند. هنگامی که سنگ کلیه به مثانه می رسد معمولا بدون هیچ گونه مشکلی دفع می شود. در بسیاری از موارد حتی شما از دفع شدن خود به خودی سنگ نیز مطلع نمی شوید.

سنگ های بزرگ تر ممکن است به صورت خود به خودی دفع نشوند و ممکن است برای از بین بردن آنها مجبور به انجام عمل جراحی شوید. در برخی موارد ممکن است پزشک بخواهد سنگ دفع شده از طریق ادرار را ببیند. دسترسی به این سنگ ها معمولا دشوار است اما می توان برای به دست آوردن آنها در هنگام ادرار از وسایلی استفاده کرد که مانند صافی عمل کرده و سنگ ها را به دام می اندازند.  

آیا لازم است که به بیمارستان مراجعه کنید؟

اگر سنگ کلیه به اندازه ای بزرگ باشد که به صورت خود به خودی دفع نشود و یا اینکه درد ادامه داشته باشد و تسکین پیدا نکند باید حتما به بیمارستان مراجعه کنید. برای تشخیص سنگ کلیه از روش های تصویربرداری مانند اشعه ایکس و یا سونوگرافی و یا CT scan استفاده می‌شود.

CT scan برای نشان دادن مکان دقیق سنگ و اندازه آن بهتر عمل می کند. این اطلاعات می توانند بسیار مفید باشند زیرا که به پزشک کمک می کنند که در مورد زمان و چگونگی از بین بردن سنگ بهتر تصمیم بگیرد. اگر سنگ کوچک باشد ممکن است به حال خود رها شود تا به صورت خود به خودی دفع شود.

روش های مدرن بسیار زیادی برای از بین بردن سنگ کلیه وجود دارد که در آنها از طریق مجرای ادراری یک لوله ی کوچک وارد بدن شده و سنگ کلیه از بین می رود. گاهی اوقات برای سنگ های بزرگتر یک برش کوچک بر روی بدن ایجاد می کنند و از طریق این برش سنگ را از بین می برند. امروزه استفاده از عمل های جراحی باز برای از بین بردن سنگ کلیه بسیار نادر است.  

روش درمانی سنگ شکن چیست؟

در روش درمانی سنگ شکنی از امواج مخصوصی برای شکستن سنگ کلیه استفاده می شود. این روش در بیمارستان و توسط تجهیزات ویژه ای انجام می شود و امروزه شاهد استفاده هر چه بیشتر از این روش هستیم.

توسط این دستگاه سنگ در داخل بدن تکه تکه می شود و این تکه های کوچکتر می توانند از طریق ادرار از بدن خارج شوند. اگر سنگ کلیه بزرگتر از 1 سانتی متر باشد ممکن است بیش از یک جلسه استفاده از سنگ شکن مورد نیاز باشد. 

انواع سنگ کلیه

به طور کلی 4 نوع مختلف از سنگ های کلیوی وجود دارند.

1. شایعترین فرم آنها حاوی کلسیم می باشد. در بسیاری از افراد کلیه ها قادر به شستن کلسیم اضافی در ادرار هستند اما در بعضی دیگر کلسیم در داخل کلیه ها رسوب می کند. سپس این کلسیم همراه با سایر ترکیبات مخلوط شده و سنگ ها را ایجاد می کند.
2. سنگ‌های استروویتی که ثانویه به بعضی عفونتهای ادراری ایجاد می شوند. این سنگها حاوی منیزیم و آمونیاک می باشند.
3. سنگ‌های اسید اوریکی که اکثرا زمانی که ادرار خیلی اسیدی است ایجاد می شوند. در صورت وجود این سنگ‌ها مصرف گوشت در فرد باید محدود شود.
4. سنگ‌های سیستیئین که بسیار نادر می باشد. سیستیئین به طور عمده در عضلات و بعضی قسمت‌های دیگر بطور طبیعی تولید می شود. این مولکول نیز می تواند در ادرار تجمع یافته و منجر به تشکیل سنگ شود. بیماریی که منجر به بروز سنگهای سیستئین می شود، بیشتر بصورت فامیلی می باشد.

سنگهای کلیه چه شکلی هستند؟

سنگ‌های کلیه می‌توانند بسیار کوچک به اندازه یک شن باشند یا اینکه بزرگ بوده و به اندازه یک مروارید باشند. گاهی نیز به حدی بزرگ می شوند که به اندازه توپ پینگ پنگ خواهند شد. سنگ‌ها می‌‎توانند صاف یا غیر صاف باشند و معمولاً به رنگ زرد یا قهوه ای هستند.  

پزشک در ارتباط با مشکلات سنگ چه اقداماتی می تواند انجام دهد؟

اگر سنگی وجود داشته باشد که به خودی خود دفع نمی شود. پزشک به تدریج اقداماتی انجام خواهد داد تا سنگ بالاخره دفع شود. در گذشته تنها راه خلاصی از سنگها انجام جراحی بود. اما امروزه روشهایی وجود دارد که می توان بدون انجام جراحی آنها را دفع نمود که شامل استفاده از امواج پر انرژی از طریق پوست جهت شکستن سنگ می باشد (سنگ شکنی) و روشهای جراحی خاصی که کمترین عارضه جانبی را در پی خواهد داشت.  

پزشک چگونه می‌تواند به ماهیت و نوع سنگ پی ببرد؟

بهترین راه برای یافتن نوع سنگ، آزمایش خود سنگ می باشد. اگر احساس می کنید که دارید سنگ دفع می کنید، بعد از دفع حتماً سنگ خود را نگه دارید. بعلاوه با آزمایش ادرار یا خون نیز می توان به ماهیت سنگ پی برد. جهت آزمایش ادرار باید ادرار 24 ساعته جمع آ وری شود.  

جهت یافتن نوع سنگ، فرد به چه چیزهایی نیاز دارد ؟

روش درمانی که پزشک جهت درمان سنگ به کار می برد به نوع سنگ بستگی دارد. به عنوان مثال داروهایی که جهت درمان سنگ‌های کلسیمی مورد استفاده قرار می گیرند بر روی سنگهای استرووتیی اثری ندارد. رژیم غذایی که جهت درمان سنگهای اسید اوریکی استفاده می‌شود نیز بر روی سنگ‌های کلسیمی اثری ندارد. بنابراین جهت درمان سنگ، آنالیز و آزمایش دقیق سنگ باید انجام شود.  

جهت جلوگیری از بروز سنگ چه اقداماتی می توان انجام داد ؟

تا آنجا که ممکن است مایعات مصرف کنید. سعی کنید روزانه 12 لیوان آب بنوشید. نوشیدن زیاد مایعات به شستن مواد موجود در ادرار و جلوگیری از رسوب آنها کمک می کند. به علاوه می توان از آب لیمو یا آب میوه نیز استفاده نمود. اما آب از همه بهتر است. سعی کنید مصرف چای و قهوه خود را لااقل تا 2 فنجان در روز کاهش دهید زیرا کافئین به تشکیل سنگ کمک می کند. ممکن است به شما توصیه شود که از غذاهای خاصی بیشتر استفاده نمایید و یکسری غذاهای دیگر را کمتر مصرف نمایید. به عنوان مثال در صورت سنگ اسید اوریکی فرد باید کمتر گوشت مصرف کند زیرا گوشت در بدن تبدیل به اسید اوریک می شود. گاهی نیز می توان جهت جلوگیری از تشکیل سنگهای اسید اوریکی یا کلسیمی از دارو استفاده نمود. 

نکاتی در مورد سنگ کلیه:

- بسیاری از سنگها بدون کمک پزشک از بدن دفع می شوند.

- در صورت وجود خون در ادرار نیز به پزشک مراجعه کنید.

- جهت جلوگیری از تشکیل سنگ تا حد ممکن آب بنوشید.

- در صورت وجود درد شدید در پشت یا پهلوها و درصورت ادامه دار شدن این درد به پزشک مراجعه کنید .

- بعد از دفع سنگ، جهت نشان دادن آن به دکتر آن را نگه دارید و از پزشک در مورد نحوه پیشگیری از بروز سنگ سوال کنید.  

 منبع:parsiteb.com - شفاجو