بررسی عوارض رادیوگرافی در دوران بارداری؛
در طول دوران بارداري، ممکن است مادر به بیماری هایی مبتلا شود که جهت تشخیص آ‌ن‌ها نیاز به انجام رادیولوژی باشد. در واقع رادیولوژی یا همان تصویربرداری با اشعه ایکس، با تابش این اشعه به بدن مادر و عبور آن از بافت‌های بدن صورت می‌گیرد. مرحله شکل گیری ارگان‌های جنین پس از پایان هفته سوم و با شروع هفته چهارم آغاز خواهد شد و تا هفته چهاردهم، ادامه دار است.
این دوران برای مادران باردار، بسیار دوران حساسی بشمار می‌رود و بیشترین خطر برای جنین در این دوران وجود دارد؛ اما پس از هفته چهاردهم، این خطرات به حداقل خود می‌رسد و انجام تصویربرداری با رعایت اصول ایمنی، مشکل خاصی برای جنین به وجود نمی‌آورد. البته جهت انجام این کار میبایست حتماً در ناحیه رحم و لگن، از پوشش سربی برای محافظت استفاده شود.
نحوه انجام رادیوگرافی در بارداری
همانطور که پیش تر اشاره نمودیم، اشعه ایکس یک نوع تابش الکترومغناطیسی بوده که قادر است از اجسام جامد، همچون بدن عبور نماید. در حوزه پزشکی از اشعه ایکس جهت دیدن تصاویر استخوان‌ها و دیگر ساختارهای بدن استفاده می‌شود. همچنین در رادیوگرافی، بخشی از بدن بیمار در معرض اشعه ایکس قرار خواهد گرفت. وقتی که پرتوهای ایکس از بدن عبور می‌نمایند، با توجه به نوع بافتی که اشعه ایکس از آن عبور می‌نماید، تصاویر حاصل از رادیولوژی به صورت سایه‌های سیاه و سفید به نظر می‌آیند.
رادیوگرافی یکی از ابزارهای کاربردی جهت بررسی و ارزیابی اندام‌های بدن در شرایط حاد و ضروری است که گاهی ممکن است در طول دوران بارداری نیاز به استفاده از این روش تصویر برداری باشد. همانطور که می‌دانید، دوران بارداری یکی از حساس‌ترین دوران زندگی برای بانوان محسوب می‌شود، لذا میبایست سعی کرد از انجام کارهایی که سلامتی خود مادر و جنین خطرناک را به خطر می‌انذازد، دوری نمود.
اقدامات لازم برای رادیولوژی در دوران بارداری
گرچه انجام عکسبرداری در دوران بارداری پیشنهاد نمی‌شود؛ اما با رعایت نکات زیر می‌توان خطرات احتمالی را به حداقل رسانید.
- اطلاع دادن بارداری به تکنسین عکسبرداری و انجام توصیه‌های وی
- استفاده از حداقل شدت مورد نیاز جهت عکسبرداری
- پوشیدن پیش بند سربی سالم و بدون شکستگی
رادیولوژی کدام عضو خطرناک تر است؟
در طول دوران بارداری رادیوگرافی قفسه سینه متداول ترین مطالعه بشمار می‌رود که در موارد استفاده از آن، تماس جنین با اشعه به طور حداقل میزان است. اما رادیوگرافی شکم با دوز بالاتری همراه است که جنین به طور مستقیم در معرض تابش قرار می‌گیرد. در اغلب رادیوگرافی‌ها که به دلیل ضربه یا تصادفات صورت می‌گیرد، اندام‌ها، جمجه و دنده‌ها، دوز اشعه به جنین کمتر است. به دلیل اینکه بیشترین خطر عقب ماندگی ذهنی در ارتباط با اشعه، مربوط به هفته های ۸ تا ۱۵ام جنین است.
عوارض رادیوگرافی در بارداری
نداشتن اطلاع از بارداری و انجام رادیوگرافی می‌تواند اثرات منفی بر روی جنین ایجاد کند؛ اما در مجموع اطلاعات به دست آمده از رادیوگرافی نسبت به ریسک بالقوه آن بسیار حائز اهمیت است.
- سقط جنین
رادیوگرافی از قسمت شکم مادر در طول دوران بارداری به علت داشتن اشعه قادر است منجر به سقط جنین شود یا تبعات منفی برای جنین در حال رشد به همراه داشته باشد.
- ناتوانی ذهنی و یادگیری
حد فاصل هفته دوم و هشتم بارداری خطر محدودیت رشد جنین یا نقص‌های مادرزادی را بالا می‌برد و بودن در معرض اشعه پس از هفته هشتم، خطر ناتوانی ذهنی و یادگیری و خطر احتمال سرطان را به دنبال خواهد داشت.
- مشکلات ژنتیک
اشعه در دوزهای بالا برای افراد بارداری که تحت رادیوگرافی هستند، می‌تواند موجب بوجود آمدن مشکلات ژنتیک و خطرهای تولید مثل در جنین شود.
همچنین پیشنهاد می شود مقاله بهترین روش برداشت خال را نیز مطالعه نمایید.
اشعه X تا چه حد بی‌خطر خواهد بود؟
مقدار جذب تابش اشعه ایکس به وسیله بدن هر انسان در واحد راد یا میلی راد اندازه گیری و سنجیده می‌شود. در واقع یک راد معادل ۱۰۰۰ میلی راد است. مطابق بررسی‌های صورت گرفته، وقوع بیش از ۱۰ راد تابش ایکس بر روی نوزاد متولد نشده قادر است خطر نقایص مادرزادی، اختلالات در یادگیری، مشکلات چشمی و سرطان در دوران کودکی را بسیار بالا ببرد.
با این وجود، اکثر تصاویر روتین اسکلتی عضلانی با کمک اشعه ایکس، به خصوص در نواحی همچون شکم یا تنه، بسیار ضعیف‌تر از این میزان هستند و نوزاد در حال رشد تنها در معرض یک کسر کوچک از یک راد قرار خواهد گرفت.
سخن پایانی
در حقیقت یکی از حساس ترین دوران زندگی برای بانوان، دوران شیرین بارداری محسوب می‌شود که میبایست با اعمالی که انجام می‌دهند حتما با احتیاط کامل صورت گیرد؛ چرا که ممکن است خطراتی برای مادر و همچنین جنین به دنبال داشته باشد. به طور مثال؛ تصویربرداری رادیولوژی از آن مواردیست که میبایست با مشورت پزشک صورت گیرد.
دیدگاه شما