عدم تحمل لاکتوز چیست؟
برخی از افراد قادر به هضم کامل قند شیر و یا لاکتوز نیستند،که به این بیماری عدم تحمل لاکتوز (lactose intolerance) می گویند.این افراد بعد از خوردن فرآورده های لبنی دچار گاز ،نفخ و اسهال می شوند.عدم تحمل لاکتوز بی خطر بوده و فقط در مواردی دچار ناخوشایندی و آزار شخص مبتلا می شود.تولید مقدار کم آنزیم لاکتاز در روده کوچک معمولاً مسئول بروز عدم تحمل لاکتوز است.گاهی اقات فرد با مقدار کمی آنزیم لاکتاز هم قادر است تا فرآورده‌های لبنی را هضم کند. اما اگر سطح آنزیم لاکتاز بسیار ناچیز باشد، فرد بعد از خوردن و آشامیدن فرآورده‌های لبنی علائم عدم تحمل لاکتوز را نشان خواهد داد.
چرا به عدم تحمل لاکتوز مبتلا می شویم؟
هنگامی که روده کوچک مقدار کافی لاکتاز تولید نکند، به این بیماری مبتلا خواهیم شد. بدن با کمک لاکتاز، قند شیر را به دو قند ساده گالاکتوز و گلوکوز تبدیل می‌کند. این قندها توسط روده به سادگی قابل جذب هستند. این امکان وجود دارد به صورت مادرزادی یا در طول زندگی به دلایل مختلف، روده شما قادر به تولید این آنزیم نباشد. در نتیجه کاهش سطح این آنزیم، شما دچار عدم تحمل لاکتوز خواهید شد.
عدم تحمل لاکتوز چه علائمی دارد؟
- گاز
- نفخ
- اسهال
- پیچ خوردگی شکم و معده
- حالت تهوع و در برخی موارد اسهال
انواع بیماری عدم تحمل لاکتوز
عدم تحمل لاکتوز اولیه
این نوع از عدم تحمل لاکتوز شایع‌ترین نوع آن به شمار می آید،در اثر کاهش تولید آنزیم لاکتوز و با افزایش سن به وجود می آید و در آخر مقدار جذب لاکتوز کاهش می یابد. عوامل ژنتیکی در بروز این نوع از عدم تحمل لاکتوز بسیار موثر است.
عدم تحمل لاکتوز ثانویه
زمانی عدم تحمل لاکتوز ثانویه رخ می‌دهد که تولید لاکتاز در روده کوچک بعد از بیماری، آسیب و یا جراحی کاهش پیدا کند.درمان بیماری های زمینه ای ممکن است باعث بازیابی سطح لاکتاز و بهبود علائم و نشانه‌ها شود.
- عفونت ها
- بیماری کرون
- بیماری سلیاک
- رشد بیش از حد باکتریایی
برای کسب اطلاعات بیشتر مقاله بیماری سلیاک چیست؟ را مطالعه کنید.
عدم تحمل لاکتوز مادرزادی
این نوع از عدم تحمل لاکتوز بسیار نادر است اما نوزادانی که با عدم تحمل لاکتوز به دنیا می آیند دچار فقدان لاکتاز هستند.این عارضه به صورت ژنتیکی و طبق الگویی به نام اتوزوم غالب (autosomal recessive) منتقل می‌شود. در این بیماری هم پدر و هم مادر باید یک گونه ژن را به فرزند منتقل کنند تا فرزند مبتلا شود. نوزادان نارس هم به دلیل ناکافی بودن سطح لاکتاز می‌توانند به عدم تحمل لاکتوز مبتلا شوند.
مواد غذایی حاوی لاکتوز
- آب‌نبات
- کره یاهی
- سس‌های سالاد
- برخی کالباس ها
- انواع پودر سوپ فوری
- پنکیک، بیسکویت و کوکی
- نان،غلات فرآوری شده‌ی صبحانه
- پنیرهای نرم مانند پنیر خامه‌ای،شیر
- چیپس و سایر میان‌وعده‌های فرآوری شده
- نوشیدنی‌های غیرلبنی یا پودرهای مکمل قهوه.
چگونه می توان عدم تحمل لاکتوز را تشخیص
تست تنفس هیدروژن
ابتدا فرد مایعی حاوی مقدار زیادی لاکتوز را می نوشید، پزشک مقدار هیدروژن در تنفس او را اندازه خواهد گرفت. اگر در بازدم فرد مقدار زیادی هیدروژن وجود داشته باشد، یعنی لاکتوز به صورت کامل هضم و جذب نشده است.
تست تحمل لاکتوز
دو ساعت بعد از نوشیدن مایعی که دارای مقادیر بالایی لاکتوز باشد،از فرد آزمایش خون گرفته می‌شود تا مقدار گلوکز موجود در خون فرد اندازه‌گیری شود.اگر سطح گلوکز خون بالا نرفته باشد، پس یعنی بدن به صورت کامل لاکتوز موجود درون مایع را هضم و جذب نکرده است.
روش های درمان عدم تحمل لاکتوز
- مصرف مکمل های کلسیم و ویتامین D
- از محصولات کم لاکتوز استفاده نمایید
- مصرف لبنیات را تا حد امکان کاهش دهید
- از محصولات لبنی بدون لاکتوز استفاده کنید
- پودر لاکتوز را به فرآورده‌های لبنی اضافه نمایید
- به‌تدریج میزان بسیار کمی لبنیات را به رژیم روزانه خود اضافه کنید
دیدگاه شما