بهداشت ضعیف دهان و دندان چگونه سلامت را تهدید میکند؟
بهداشت ضعیف دهان و دندان چگونه سلامت را تهدید میکند؟ - How Does Poor Oral Health Threaten Health
شرایط بهداشت دهان و دندان
سلامت دهان و دندان شاخص اصلی سلامت، رفاه و کیفیت زندگی است. این بیماری طیف وسیعی از بیماریها و شرایط را شامل میشود که شامل پوسیدگی دندان، بیماری پریودنتال (لثه)، از دست دادن دندان، سرطان دهان، تظاهرات دهانی عفونت HIV، ترومای دهان و دندان، نوما و نقایص مادرزادی مانند شکاف کام است. مطالعه جهانی سال 2017 تخمین زده است که بیماری های دهان نزدیک به 3.5 میلیارد نفر در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار میدهند، که پوسیدگی دندان شایع ترین بیماری است. در سطح جهان، تخمین زده میشود که 2.3 میلیارد نفر از پوسیدگی دندان و بیش از 530 میلیون کودک از پوسیدگی دندان های اولیه رنج میبرند. طبق آژانس بین المللی تحقیقات در مورد سرطان، سرطان های لب و حفره دهان در میان 15سرطان شایع در سراسر جهان قرار دارند که سالانه نزدیک به 180 هزار مورد مرگ و میر دارند.
در ادامه برخی از بیماری های دهان و دندان را به اختصار شرح میدهیم
1. پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان وقتی ایجاد میشود که پلاک روی سطح دندان ایجاد میشود و قندهای موجود در غذاها و نوشیدنی ها (تمام قندهایی که آشپز یا مصرف کننده به غذاها اضافه میکند، به علاوه قندهایی که به طور طبیعی در عسل، شربت ها و آب میوه ها وجود دارد) به اسیدهایی تبدیل میشوند که دندان را با گذشت زمان از بین میبرند. مصرف مداوم زیاد قندها، قرار گرفتن ناکافی در معرض فلوراید و عدم برداشتن پلاک توسط مسواک میتواند منجر به پوسیدگی، درد و گاهی از دست دادن دندان و عفونت شود.
2. بیماری پریودنتال (لثه)
بیماری پریودنتال بر روی بافت هایی تأثیر میگذارد که دندان را احاطه کرده و از آن پشتیبانی میکنند. این بیماری با خونریزی یا تورم لثه (التهاب لثه)، درد و گاهی بوی بد دهان مشخص میشود. در شکل شدیدتر آن، لثه میتواند از دندان و استخوان نگهدارنده دور شود و باعث لق شدن دندان ها و گاهی ریزش آن شود. تخمین زده میشود که بیماری های شدید پریودنتال تقریباً 10٪ از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار دهد. دلایل اصلی بیماری پریودنتال بهداشت دهان و دندان و عدم استفاده از دخانیات است.
3. سرطان دهان
سرطان دهان شامل سرطان های لب، سایر قسمت های دهان و دهانه حلق است. شیوع جهانی سرطان های لب و حفره دهان در هر 100000 نفر 4 مورد تخمین زده میشود. با این وجود، تنوع گسترده ای در سرتاسر جهان وجود دارد. سرطان دهان در مردان و در افراد مسن شیوع بیشتری دارد و از نظر اقتصادی - اجتماعی به شدت متفاوت است.
در برخی از کشورهای آسیا و اقیانوسیه، بروز سرطان دهان در میان سه سرطان اصلی قرار دارد. استفاده از تنباکو و الکل از دلایل اصلی سرطان دهان است. در آمریکای شمالی و اروپا، عفونت های ویروس پاپیلومای انسانی مسئول افزایش درصد سرطان های دهان در جوانان است.
4. تظاهرات دهانی عفونت HIV
تظاهرات دهانی در 30-80٪ افراد مبتلا به HIV رخ میدهد.
تظاهرات دهانی شامل عفونت های قارچی، باکتریایی یا ویروسی است که کاندیدیازیس دهان شایع ترین و اغلب اولین علامت آن است. ضایعات دهانی HIV باعث درد، ناراحتی، خشکی دهان و مشکلات بلع میشود.
از تشخیص زود هنگام ضایعات دهانی مرتبط با HIV میتوان برای تشخیص عفونت HIV و نظارت بر روند پیشرفت بیماری استفاده کرد. تشخیص به موقع نیز برای درمان به موقع مهم است.
5. ترومای دهان و دندان
ترومای دهان و دندان ناشی از آسیب به دندان ها، دهان و حفره دهان است. حدود 20٪ افراد در مرحله ای از زندگی خود از تروما به دندان رنج میبرند. ترومای دهان و دندان میتواند به دلیل عوامل دهانی مانند عدم هم ترازی دندان ها و عوامل محیطی (مانند زمین های بازی ناامن، رفتارهای خطرناک و خشونت) ایجاد شود. درمان آن پرهزینه و طولانی است و حتی گاهی اوقات میتواند منجر به از دست دادن دندان شود و منجر به عوارضی در رشد صورت و روانشناختی و کیفیت زندگی شود.
6. نوما
نوما نوعی بیماری شدید در دهان و صورت است. این بیشتر در کودکان بین 2 تا 6 سال مبتلا به سوءتغذیه، مبتلا به بیماری عفونی و در فقر شدید با رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان و یا با سیستم ایمنی ضعیف زندگی میکنند وجود دارد.
نوما بیشتر در جنوب صحرای آفریقا یافت میشود، اگرچه مواردی در آمریکای لاتین و آسیا نیز گزارش شده است. نوما به عنوان ضایعه بافت نرم (زخم) لثه، در داخل دهان شروع میشود. سپس ضایعه اولیه لثه به یک التهاب لثه حاد تبدیل میشود که به سرعت پیشرفت میکند، بافت های نرم را از بین میبرد و پیشرفت بیشتری میکند تا بافت های سخت و پوست صورت را درگیر کند.
در سال 1998، WHO تخمین زده است که سالانه 140000 مورد جدید وجود دارد. بدون درمان، نوما در 90٪ موارد کشنده است. بازماندگان از تغییر شکل شدید صورت رنج میبرند، در گفتار و غذا خوردن مشکل دارند، با مشکلات اجتماعی روبرو هستند و نیاز به جراحی و توانبخشی پیچیده دارند. در مواردی که نوما در مراحل اولیه تشخیص داده شود، میتوان از طریق بهداشت اولیه، آنتی بیوتیک ها و بهبود تغذیه، پیشرفت آن را به سرعت متوقف کرد.
7. شکاف لب و کام
شکاف های لب یا کام بیش از 1 از 1000 نوزاد در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار میدهد. استعداد ژنتیکی یک دلیل عمده است. با این وجود، تغذیه نامناسب مادران، مصرف دخانیات، الکل و چاقی در دوران بارداری نیز نقش دارد. در شرایط کم درآمد، میزان مرگ و میر بالایی در دوره نوزادی وجود دارد. اگر شکاف لب و کام با جراحی به درستی درمان شود، توانبخشی کامل امکان پذیر است.
نابرابری های بهداشت دهان و دندان
بیماری های دهان و دندان به طور نامتناسبی بر افراد فقیر و آسیب دیده اجتماعی جامعه تأثیر میگذارد. یک رابطه بسیار قوی و سازگار بین وضعیت اقتصادی اجتماعی (درآمد، شغل و سطح تحصیلات) و شیوع و شدت بیماری های دهان وجود دارد. این ارتباط از اوایل کودکی تا سنین بالاتر و در بین جمعیت های بالا، متوسط و پایین وجود دارد.
جلوگیری از طریق مداخلات بهداشت عمومی با پرداختن به عوامل خطر شایع، میتوان بیماری های دهان را کاهش داد.
این شامل:
- ترویج یک رژیم غذایی متعادل کم قند و سرشار از میوه و سبزیجات و آب به عنوان نوشیدنی اصلی
- توقف استفاده از انواع توتون و تنباکو و کاهش مصرف الکل
- تشویق استفاده از تجهیزات محافظتی هنگام ورزش و مسافرت با دوچرخه و موتور سیکلت (برای کاهش خطر صدمات صورت)
- قرار گرفتن کافی در معرض فلوراید یک عامل اساسی در پیشگیری از پوسیدگی دندان است
سطح مطلوبی از فلوراید را میتوان از منابع مختلف مانند آب حاوی فلوراید(دهان شویه)، نمک، شیر، خمیر دندان و دهان شویه بدست آورد. مسواک زدن روزانه دو بار با خمیر دندان حاوی فلوراید باید مورد تشویق قرار گیرد.
دیدگاه شما