فلوراید چیست؟ دوست یا دشمن دندان‌ها؟
فلوراید (Fluoride) به عنوان یک ترکیب معدنی طبیعی به طور معمول در منابع مختلفی اعم از آب، خاک و در بسیاری از مواد غذایی وجود دارد. در واقع، این ماده به منظور حفظ سلامت دهان و دندان‌ها بسیار حائز اهمیت است؛ چرا که با تقویت مینای دندان، از بروز پوسیدگی آن‌ها جلوگیری می‌نماید. با وجود دارا بودن فواید فراوان آن، فلوراید همواره موضوع بحث‌های جدی بوده است، به ویژه در خصوص استفاده از آن در آب شرب و محصولات دندان‌پزشکی.
در ادامه، در این مقاله از دکتر لوکس، به بررسی همه نکات مهم درباره فلوراید خواهیم پرداخت؛ از جمله مزایا، کاربردهای آن، خطرات احتمالی و نکات ایمنی که باید مد نظر قرار گیرد.
فلوراید چیست؟
همانطور که گفته شد، فلوراید به عنوان یک ترکیب شیمیایی که عنصر فلورین در ساختار آن حضور دارد، به طور طبیعی در محیط‌های متعددی اعم از خاک، سنگ‌ها، هوا و منابع آب وجود دارد. فلوراید در راستای دارا بودن خواص متعدد خود به طور گسترده‌ای در محصولات مختلف مراقبت از دندان‌ها، همچون خمیر دندان‌ها، دهان‌شویه‌ها و سایر محصولات دندان‌پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. افزوده شدن فلوراید به منابعی اعم از آب نوشیدنی نیز به عنوان یک راهکار چشمگیر جهت پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها شناخته شده است.
تحقیقات انجام شده حاکی از آن است که فلوراید می‌تواند با تقویت مینای دندان، به بازسازی آن کمک نموده و دندان‌ها را در برابر پوسیدگی‌های ناشی از باکتری‌ها و اسیدها مقاوم‌تر سازد. در واقع، این ماده به طور خاص با واکنش‌هایی که با کلسیم موجود در مینای دندان انجام می‌دهد، ساختار دندان‌ها را مستحکم‌تر ساخته و احتمال فرسایش آن‌ها را تا حد زیادی کم می‌کند. در آخر، استفاده به موقع، صحیح و منظم از فلوراید، به حفظ سلامت دندان‌ها کمک نموده و از هزینه‌های درمانی مرتبط با پوسیدگی جلوگیری می‌نماید.
آشنایی با انواع فلوراید
فلوراید در چندین شکل مختلف وجود خواهد داشت که هر یک کاربردی خاص دارد. از جمله انواع مختلف فلوراید می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- فلوراید سدیم (NaF): این نوع فلوراید یکی از رایج‌ترین و پرکاربردترین انواع است که به طور معمول در خمیر دندان‌ها و دهان‌شویه‌ها برای جلوگیری از پوسیدگی دندان‌ها استفاده می‌شود. در واقع، فلوراید سدیم با تقویت مینای دندان‌ها، از ایجاد آسیب‌های ناشی از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌نماید.
- فلوروسیلیکات سدیم (Na2SiF6)
این ترکیب در برخی از مناطق به منابع آب آشامیدنی اضافه میگردد. استفاده از این ماده در آب شرب به عنوان یک روش نتیجه بخش برای فلوریداسیون آب به منظور کاهش پوسیدگی دندان‌ها شناخته شده است.
- فلوراید استانس (SnF2)
این نوع فلوراید نیز در ترکیبات خمیر دندان‌ها یافت می‌شود. علاوه بر دارا بودن خاصیت ضد پوسیدگی برای دندان‌خا که مشابه فلوراید سدیم دارد، فلوراید استانس خاصیت ضدباکتریایی نیز به همراه دارد که به کم شدن باکتری‌های مضر موجود در دهان منجر شده و در نهایت می‌تواند به بهبود سلامت کلی دهان و دندان کمک نماید.
- اسید فلوروسیلیکات (H2SiF6)
این ترکیب نیز برای فلوریداسیون آب مورد استفاده قرار می‌گیرد. اسید فلوروسیلیکات در برخی مناطق به آب‌های آشامیدنی افزوده می‌شود تا از طریق تامین فلوراید، سلامت دندان‌ها را در سطح جامعه ارتقاء دهد.
در نهایت، استفاده از این انواع مختلف فلوراید می‌تواند به شیوه‌های متفاوتی از پوسیدگی دندان‌ها جلوگیری نموده و در سلامت دهان و دندان‌ها موثر باشد.
فلوراید چه مزایایی برای دندان‌ها به همراه دارد؟
این ماده خاص با تقویت نمودن دندان‌ها و کاهش خطر و احتمال پوسیدگی، فواید بسیاری برای سلامت دهان و دندان‌ها به همراه خواهد داشت. در ادامه، به بررسی جزئی‌تر مزایای اصلی فلوراید می‌پردازیم:
- پیشگیری از پوسیدگی دندان
فلوراید به عنوان یکی از نتیجه بخش‌ترین روش‌ها به منظور جلوگیری از پوسیدگی دندان شناخته می‌شود که با کمک به بازسازی مینای دندان‌ها که لایه محافظ بیرونی دندان‌ها محسوب می‌شود، به تقویت آن کمک می‌کند. مینای دندان در اثر اسیدهایی که توسط باکتری‌ها در دهان تولید می‌شود، ممکن است فرسایش یابد. فلوراید با تقویت مینای دندان، آن را مقاوم‌تر در برابر این اسیدها می‌سازد و از پوسیدگی پیشگیری می‌نماید.
- کاهش پوسیدگی و حساسیت دندان
فلوراید نه تنها از ایجاد پوسیدگی جلوگیری می‌کند، بلکه می‌تواند حساسیت دندان‌ها را نیز به حداقل برساند. این موضوع به‌ویژه برای افرادی که دندان‌های حساسی دارند اهمیت ویژه‌ای خواهد داشت. با تقویت مینای دندان، فلوراید از دندان‌ها در مقابل درد حاصل از مصرف غذاهای سرد، داغ یا اسیدی محافظت می‌نماید که این امر موجب راحتی بیشتر افراد در مصرف مواد غذایی و نوشیدنی‌های مختلف میگردد.
- مبارزه با پلاک و باکتری‌ها
از دیگر فواید فلوراید می‌توان به مبارزه با باکتری‌های عامل تشکیل پلاک بر روی دندان‌ها اشاره داشت. پلاک، یک لایه چسبنده از باکتری‌ها بوده که به با گذشت زمان و به مرور می‌تواند منجر به پوسیدگی دندان‌ها و مشکلات لثه‌ای گردد. فلوراید با دارا بودن خواص ضدباکتریایی خود به کاهش تشکیل پلاک منجر شده و رشد باکتری‌های مضر در دهان را مهار می‌نماید.
- کاهش نیاز به پر کردن دندان‌ها
از اصلی‌ترین و مهم‌ترین مزایای فلوراید، کاهش نیاز به درمان‌های ترمیمی مانند پر کردن دندان‌هاست. با پیشگیری از تخریب مینای دندان و بروز پوسیدگی‌ها، فلوراید موجب کاهش درمان‌های پرهزینه می‌شود. استفاده منظم از فلوراید، به‌ویژه از سنین کودکی، می‌تواند سلامت دندان‌ها را در طولانی مدت تضمین نماید.
- حمایت از سلامت لثه‌ها
از سوی دیگر، این ماده با حفظ سلامت لثه‌ها و با کاهش التهاب ناشی از عفونت‌های باکتریایی، از لثه‌ها در برابر آسیب‌ها محافظت نموده و نقش مهمی در جلوگیری از بیماری‌های لثه‌ای ایفا می‌کند. در این راستا، استفاده منظم از فلوراید علاوه بر دندان‌ها، سلامت بافت‌های نرم دهان را نیز تضمین می‌کند.
فلوراید در دندان‌پزشکی چه کاربردهایی دارد؟
این ماده به روش‌های مختلفی به منظور بهبود سلامت دهان و دندان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. در ادامه، متداول‌ترین روش‌هایی که برای بهره‌برداری از خواص فلوراید وجود دارند، بررسی خواهد شد:
این مقاله را از دست ندهید: همه چیز درباره علت آبسه دندان علائم و روش‌های درمانی آن
خمیر دندان‌های فلوراید دار
از ابتدایی‌ترین کاربردهای آن در ترکیبات خمیر دندان‌ها بوده که از اصلی‌ترین و رایج‌ترین روش‌ها برای پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها محسوب میگردد. مسواک زدن منظم با خمیر دندان‌های حاوی فلوراید موجب تقویت مینای دندان شده و خطر پوسیدگی را به حداقل می‌رساند.
دهان‌شویه‌های فلوراید دار
استفاده از دهان‌شویه‌های حاوی فلوراید یکی دیگر از کاربردهای این ماده برای محافظت از دندان‌ها محسوب می‌شود. به طور معمول این محصولات به‌صورت بدون نسخه در داروخانه‌ها قابل خریداری و موجود می‌باشند و به عنوان مکملی در کنار مسواک استفاده می‌شوند. دهان‌شویه‌ها پس از مسواک زدن به کار می‌روند و قادرند به مناطقی از دهان که مسواک به آن‌ها دسترسی ندارد، نفوذ کنند و از آن‌ها در برابر پوسیدگی محافظت کنند.
درمان‌های فلورایدی در دندان‌پزشکی
متخصصان دندان‌پزشک برای بیماران خود گاهی درمان‌های فلورایدی قوی‌تر و تخصصی‌تری تجویز می‌نمایند. در اغلب موارد، این درمان‌ها به صورت ژل یا وارنیش‌های فلورایدی به سطح دندان‌ها اعمال می‌شود. در واقع، این روش‌ها به‌ویژه برای افراد در معرض خطر بیشتر پوسیدگی دندان‌ها قرار دارند، مفید است. درمان‌های فلورایدی در مطب دندان‌پزشکی به دندان‌ها کمک نموده تا به‌طور موثرتری در برابر پوسیدگی مقاومت داشته باشند و سلامت آن‌ها برای طولانی‌مدت حفظ شود.
عوارض احتمالی در استفاده از فلوراید
در کنار فواید بسیار این ماده برای سلامت دندان‌ها، استفاده بیش از حد از آن می‌تواند مشکلاتی به همراه داشته باشد که در ادامه بررسی خواهد شد:
مسمومیت با فلوراید
شایان به ذکر است که مصرف بیش از اندازه این ماده، به ویژه در سنین پایین، می‌تواند منجر به مسمومیت در فرد می‌شود. در اغلب موارد، مسمومیت با فلوراید در راستای بلعیدن مقدار زیادی از خمیر دندان یا دهان‌شویه‌های حاوی فلوراید اتفاق خواهد افتاد. این مسمومیت می‌تواند باعث بروز علائم مختلفی مانند دل‌درد، استفراغ، یا مشکلات گوارشی شود. برای جلوگیری از این مشکل، ضروری است که از بلعیدن محصولات حاوی فلوراید پرهیز نموده و به‌ویژه برای کودکان زیر شش سال، استفاده از مقدار مناسب فلوراید ضروری خواهد بود.
فلوروزیس دندانی
فلوروزیس دندانی به عنوان یک اختلال در دندان‌ها در راستای مصرف زیاد فلوراید در دوران رشد دندان‌ها ایجاد می‌شود. این بیماری می‌تواند منجر به تغییر رنگ دندان‌ها و ایجاپ لکه‌هایی به رنگ سفید یا قهوه‌ای و در موارد شدیدتر، تغییرات ساختاری در مینای دندان شود. به منظور جلوگیری از بروز این مشکل، مصرف فلوراید میبایست تحت نظر دندان‌پزشک و در مقادیر متناسب انجام گیرد.
مصرف فلوراید در کودکان بلامانع است؟
برای کودکان زیر شش سال، همواره توصیه می‌شود میزان کمتری از فلوراید استفاده شود تا از خطرات احتمالی ناشی از مصرف زیاد آن جلوگیری گردد. بسیاری از کودکان ممکن است نتوانند خمیر دندان را به‌طور کامل از دهان خود خارج نمایند و ممکن است مقداری از آن را بلعیده و دچار مسمومیت یا فلوروزیس دندانی شوند.
در نهایت، توصیه پزشکان و متخصصان این است که از مقدار کمی از خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده شود و مراقب بلعیدن آن نیز باشند. از سوی دیگر، بهتر است از محصولات دندان‌پزشکی خاص برای کودکان استفاده نمایید که میزان فلوراید آن‌ها برای این سنین مناسب خواهد بود.
سخن پایانی
فلوراید یکی از مواد موثر در حفظ سلامت دهان و دندان‌ها به شمار می‌رود. استفاده منظم از خمیر دندان‌هایی که در ترکیبات خود دارای فلوراید هستند و همچنین دهان‌شویه‌های فلوراید دار می‌تواند به پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها کمک نموده و سلامت لثه‌ها را بهبود بخشد. این ماده‌ی خاص با تقویت مینای دندان و کاهش اثرات منفی باکتری‌ها در دهان، به محافظت از دندان‌ها در برابر پوسیدگی کمک می‌کند.
با این وجود، مصرف فلوراید باید در مقادیر مناسب و تحت نظارت دندان‌پزشک انجام شود. استفاده بیش از حد از فلوراید می‌تواند به مشکلاتی مانند فلوروزیس دندانی یا مسمومیت منجر شود. بنابراین، رعایت مقدار توصیه‌شده و مشورت با دندان‌پزشک می‌تواند به بهره‌برداری بهینه از فواید فلوراید و جلوگیری از خطرات احتمالی کمک کند. همچنین شربت ب کمپلکس جویس یوروویتال را نیز ببینید.
سوالات متداول درباره فلوراید
آیا فلوراید برای کودکان مضر است؟
فلوراید برای کودکان ایمن در نظر گرفته می‌شود، به شرطی که در مقادیر توصیه شده استفاده شود. میبایست از بلعیدن خمیر دندان فلوراید دار جلوگیری نمود و برای کودکان زیر شش سال از خمیر دندان‌های کم‌فلوراید استفاده کرد.
آیا استفاده از فلوراید در آب آشامیدنی ایمن است؟
فلوراید در مقادیر معین موجودد در آب آشامیدنی ایمن بوده و به پیشگیری از پوسیدگی دندان‌ها کمک می‌کند، اما میبایست میزان آن تحت نظارت مقامات بهداشتی کنترل شود.
آیا استفاده از فلوراید فقط به دندان‌ها محدود می‌شود؟
فلوراید عمدتاً برای سلامت دندان‌ها استفاده می‌شود، اما مصرف زیاد آن می‌تواند مشکلاتی ایجاد نماید؛ در نهایت باید تحت نظر دندان‌پزشک مصرف شود.
دیدگاه شما