همه چیز در مورد بهداشت دهان و دندان

همه چیز در مورد بهداشت دهان و دندان

تعریف بهداشت:

بهداشت خوب یعنی مراقبت کامل از دندان‌ها از طریق استفاده از مسواک و درست مسواک زدن و خمیر دندان مناسب و همچنین نخ دندان و گاهی دهان‌شویه، بهداشت دهان و دندان بسیار مهم است. به همین دلیل می‌خواهیم بصورت تخصصی در مورد بهداشت دهان و دندان صحبت کنیم. جهت سلامتی، بهداشت دهان و دندان را جدی بگیرید. در ابتدا شما را با مفهوم بهداشت آشنا می‌کنیم. سپس در مورد پوسیدگی های دندان و علل و نقاطی که پوسیدگی رخ می دهد صحبت می کنیم، و همچنین نقش تنفس دهانی در پوسیدگی و بهداشت دندان ها و بیماری های لثه بحث می کنیم.  

همه چیز در مورد بهداشت دهان و دندان

 اگر پوسیدگی ها را از نظر محل پوسیدگی بررسی کنیم می‌توانیم عنوان کنیم که پوسیدگی در سه نقطه به ترتیب زیر ایجاد می شود:

۱ – سطح جونده در آسیاهای بزرگ و کوچک که روی این سطوح جونده شیارهای باریک ولی عمیقی وجود دارد که به علت عدم ورود موهای مسواک به داخل آنها محیط مناسبی برای زندگی میکروبها فراهم می‌شود. لذا دندانها در این نواحی خیلی زود دچار پوسیدگی و خرابی می گردد که این امر در مورد اولین آسیای بزرگ که در حدود شش سالگی می روید اهمیت بیشتری دارد.

۲ – دومین محل لای دندانها یا به عبارت دیگر اطراف ناحیه تماس بین دندانها می باشد، این ناحیه نیز به علت آنکه به وسیله مسواک قابل تمیز کردن نیست از نواحی مستعد پوسیدگی بشمار می آید که معمولا از سنین ۲۰ سالگی به بعد در این نواحی پوسیدگی دیده می‌شود، برای تمیز کردن این نواحی لازم ا ست از نخ دندان استفاده کنیم.

۳ – سومین محل ناحیه اتصال لثه با دندان است که این نواحی بیشتر در اثر مسواک زدن غلط بسیار حساس شده و گاهی حتی در اثر زیادی حساسیت مجبور به ترمیم دندان در این نواحی می‌شویم. در مورد بهداشت و نحوه مسواک زدن و نوع مسواک و نخ دندان در قسمت پیشگیری بیشتر صحبت می‌کنیم.

اما آنچه که باید متذکر شویم استفاده از دهانشویه می‌باشد بارها شنیده ایم که بسیاری از مردم به جای مسواک زدن از آب نمک رقیق شده استفاده نموده آنرا غرغره می‌نمایند.

استفاده از آب و نمک یا دهانشویه ها در کل مفید می‌باشند اما اگر این کار مرتب ادامه یابد نه تنها مفید نخواهد بود بلکه مضر هم می‌باشد، زیرا در دهان باکتریهای مفیدی وجود دارد که با این کار باعث از بین بردن این باکتریهای مفید می‌شویم و در نتیجه دهان مواجه با بیماریهای قارچی می‌شود ویا زمینه رشد باکتریهای مضر فراهم می‌شود پس استفاده از دهانشویه‌ها باید در موارد خاص انجام گیرد یا اگر چنانچه عادت به استفاده از آب و نمک دارید هفته ای یک بار این کار انجام شود.

تنفس دهانی:

مسئله ای که شاید بسیاری از خانواده‌ها به آن توجه نمی‌کنند ولی بسیار با اهمیت است زیرا اگر شخصی دچار تنفس دهانی باشد و نتواند از بینی نفس بکشد سریعتر دچار پوسیدگی می‌شود و علاوه بر آن مشکلات ارتودنسی شدیدی نیز عارض می‌شود. به تمام خانواده ها توصیه می‌شود که حتما به وضعیت تنفس دهانی بچه ها توجه کنند اگر بچه هایشان نمی‌توانند به راحتی از بینی نفس بکشند یا شبها خروپف می‌کنند ، این مسئله را با یک متخصص گوش و حلق و بینی در میان بگذارند زیرا بطوره ثانویه دچار پوسیدگی و از آن مهمتر مشکلات ارتودنسی می‌شوند.  

خشکی دهان :

قبلا ذکر شد که سومین محل پوسیدگی در ناحیه لثه ای می‌باشد در حقیقت عامل اصلی پوسیدگی این ناحیه خشکی دهان می‌باشند. خشکی دهان ممکن است در اثر تنفس دهانی استفاده از داروهائی که بطور ثانویه باعث خشکی دهان می‌شوند. مثل بعضی از داروهای گوارشی یا قلبی یا عصبی ، یا کسانی که دارای بزاق کم می‌باشند و یا افراد عصبی و پر استرس دهان خشکی دارند و این خشکی دهان یکی از عوامل اصلی پوسیدگی در ناحیه لثه ای می‌باشد.  

بیماری‌های لثه ای:

افرادی که دارای لثه‌های بیماری می‌باشند ( که البته علت ایجاد بیماری‌های لثه ای خود بحث جداگانه‌ای دارد ) مستعد پوسیدگی می‌باشد چون گاهی تحلیل لثه و تحلیل استخوان باعث می‌شود ریشه دندان از زیر لثه پیدا شود و چون ریشه دندان فاقد مینا می‌باشد به همین دلیل دچار پوسیدگی بیشتر می‌شود و علاوه بر آن بیماری های لثه ای باعث تخریب استخوان و در نهایت منجر به از دست رفتن دندان می‌شود.

داروها :

همانطور که ذکر شد بعضی از داروها باعث خشکی دهان می‌شوند که بطور ثانویه باعث خشکی و سپس پوسیدگی دهان می‌شوند بعضی از داروها نیز باعث ایجاد بیماری‌های لثه ای می‌شوند که آن هم بطور ثانویه باعث پوسیدگی می‌شوند.

بیماریها :

بیماریها بطور مستقیم نقشی در ایجاد پوسیدگی ندارند اما بطور ثانویه در اثر استفاده از دارو یا بدون دارو مثلا در بیماری عصبی و… باعث می‌شوند دندانها استعداد بیشتری نسبت به پوسیدگی داشته باشند.  

عوامل جلوگیری کننده :

گفتیم که عامل اصلی پوسیدگی پلاک دندانی می‌باشد پس در حقیقت باید چند کار را انجام دهیم تا پوسیدگی دیرتر عارض بیاید. ۱ – مقاوم سازی دندان ۲ – کاهش ایجاد زمینه مناسب برای پلاک دندانی ۳ – از بین بردن پلاک دندانی ۴ – معاینات مرتب و مکرر  

حقایقی در مورد دندان:

دندان های شما منحصر به فرد هستند. دندان‌های هر کس مانند اثر انگشت او هستند. به همین دلیل گاهی از سوابق دندانپزشکی برای شناسایی بقایای انسان استفاده می شود. حتی دوقلوهای یکسان نیز دندان‌های یکسانی ندارند. دندان‌ها مانند کوه یخ هستند. حدود یک سوم از هر دندان زیر لثه‌ها است. به همین دلیل وجود لثه های سالم در سلامت و استحکام دندان‌ها اهمیت زیادی دارد. لثه های شما همیشه باید صورتی رنگ و محکم باشند. مینای دندان سخت ترین بخش بدن هر کس است. مینا لایه بیرونی دندان است که مانند پوسته‌ای سخت وظیفه آن مراقبت از سایر بخش‌های دندان است. مینا، مانند استخوان، عمدتا از کلسیم و فسفات ساخته شده است، اما به دلیل وجود پروتئین و بلورهای خاصی در آن بسیار محکم تر از استخوان است.  

مینای دندان نفوذ ناپذیر نیست.

حتی با وجودی که مینا از دندان محافظت می‌کند، اما ممکن است بشکند، ترک بخورد، یا دچار پوسیدگی شود. شکرها و اسیدها، مانند مواد موجود در نوشابه‌ها، با باکتری های دهان شما ارتباط برقرار می‌کنند و به مینای دندان حمله می‌کنند. زرد شدن به معنی پوسیدگی است. زرد شدن دندان فقط به دلیل مصرف چای و قهوه نیست. مینا مسئولیت ظاهر سفید دندان ها را بر عهده دارد. بنابراین زرد شدن دندان می‌تواند نشانه وجود پوسیدگی باشد. هر گونه درد نیز علامت آسیب دیدن مینای دندان است. دنتین رشد می‌کند، اما مینای دندان رشد نمی‌کند. دنتین لایه ای است که در زیر مینای دندان قرار دارد و از استخوان های شما سخت تر است. دنتین از کانال های کوچکی ساخته شده است و سیگنال های عصبی و مواد مغذی را در دندان انتقال می‌دهد.  

سه نوع دنتین وجود دارد:

اولیه، ثانویه و ترمیمی. در حالی که مینای دندان اساسا استاتیک است، دنتین همچنان به رشد ادامه می‌دهد و در طول زندگی شما تغییر می‌کند. دهان شما محل زندگی ۳۰۰ نوع باکتری است. پلاک دندان حاوی میلیون‌ها باکتری است که از ۲۰۰ تا ۳۰۰ گونه مختلف تشکیل شده‌اند. عامل اصلی فساد دندان‌ها استرپتوکوک موتانس است که قند و سایر کربوهیدرات ها را به اسید تبدیل می‌کند. پلاک دشمن دندان است. این ماده سفید و چسبنده، به طور مداوم رشد می‌کند. اگر به طور مرتب آن را با مسواک زدن و نخ دندان از بین نبرید، می‌تواند به پوسیدگی دندان منجر شود. بدون برداشتن، پلاک سخت و مستحکم می‌شود. درصورت سخت شدن پلاک، دیگر نمی‌توان آن را با مسواک از بین برد. بنابراین مسواک زدن دو بار در روز ضروری است.  

  منبع : مجله دندانپزشکی