مراحل رویش و تکامل دندان ها

مراحل رویش و تکامل دندان ها

دندان درآوردن کودک

رویش دندان های شیری دوره سختی است و با مشکلات و علائمی همراه است که برای هر یک راه حل‌های بجا و نابجایی وجود دارد.

رویش دندان‌های شیری تقریبا از سن ۴ تا ۶ ماهگی آغاز می‌شود و تا ۳ سالگی ادامه می‌یابد.

در پایان این سن کودک باید ۲۰ دندان شیری داشته باشد.

البته والدین لازم نیست نگران دیر و زود شدن این مساله باشند، چون ۶-۵ ماه تاخیر یا تقدم در رویش دندان‌ها طبیعی است و نشانه کمبود ریز مغذی هایی مثل کلسیم محسوب نمی‌شود. گاهی برخی کودکان حین تولد یا یک ماه بعد از آن دندان در می‌آورند و برخی دیگر یک ساله هستند و هنوز ۲ دندان در فک پایین دارند.

مادرها حس خوبی از رویش زودهنگام دندان‌های شیرخوار ندارند چون مراقبت از دندان‌ها وقتی زودتر از موقع می‌رویند سخت‌تر است. ممکن است این دندان‌ها سفتی لازم را نداشته باشند و گاهی خطر افتادن و بلعیدن هم وجود دارد . در عین حال، گاهی زود دندان درآوردن مانع تغذیه اصولی کودک و ناراحتی مادر حین شیر خوردن می‌شود، چون کودک سینه مادر را گاز می‌گیرد.

دیرتر رویش پیدا کردن دندان‌ها هم اگر همه مسائل یعنی وزن گیری و ترشح هورمون‌ها در کودک عادی باشد اشکالی ندارد و مراقبت‌کردن از دندان ساده‌تر و بهتر است.

چرا بچه ها موقع دندان درآوردن تب می‌کنند؟

یکی از اصلی‌ترین عارضه‌ها و علایم رویش دندان ، بی‌قراری و بی‌اشتهایی کودک و خارش لثه است که به دنبال لرزش ریشه برای بیرون زدن دندان بروز می‌کند . برای تسکین این خارش ، کودکان همه چیز را به دهان می‌برند و فشار می‌دهند .

این فشار آوردن خودش به رشد سریع تر دندان کمک می‌کند .

در صورتی که بی‌قراری کودک شدید باشد ، برای تسکین علایم می‌توان از قطره استامینوفن استفاده کرد اما اگر بیقراری‌اش شدید نیست ، اجازه بدهید روند رویش دندان به صورت طبیعی طی شود. ریزش آب دهان نیز از علایم دندان درآوردن است و برخلاف عقاید رایج ، فرقی نمی‌کند کودک آب دهان را قورت دهد یا بیرون بریزد.

در هر صورت آب دهان باعث مشکل نمی‌شود و عامل اسهال یا زخم شدن دور دهان کودک نیست . تب و اسهال نیز گرچه خیلی مرتبط با رویش دندان نیست اما با آغاز روییدن دندان‌ها در برخی کودکان مشاهده می‌شود .

همزمانی اسهال و تب و رویش دندان‌ها ۲ دلیل اصلی دارد؛ اولا حول و حوش ۴-۶ ماهگی که دندان‌ها هم در حال رویش هستند، سیستم دفاعی بدن کودک به تدریج مستقل از مادر می‌شود و این مقاومت بدنش را کاهش می‌دهد و باعث می‌شود علایمی مانند تب و اسهال بروز ‌کند.

ثانیا در این زمان کودکان برای تسکین خارش لثه دست یا هر چیز آلوده‌ای را به دهان می‌برند و این باعث ورود میکروب‌ها به بدن می‌شود.

قدیمی‌ها برای تسریع درد و خارش ناشی از رویش دندان‌ها، قند روی لثه کودک می‌ساییدند که این کار اصلا توصیه نمی‌شود و تنها باعث زخم‌شدن لثه و التهاب و عفونت می‌شود.

استفاده از گوشت نیم‌پز را هم توصیه نمی‌کنیم زیرا گرچه مانند دندانی عمل می‌کند اما می‌تواند آلودگی میکروبی داشته باشد. دادن هویج نیز در شرایطی که خطر بلع وجود دارد مجاز نیست.

بهترین وسیله که جایگزین مناسبی برای گوشت نیم‌پز یا هویج است که خیلی‌ها به اشتباه به این کودکان می‌دهند، دندانی‌های پلاستیکی است که انواع استاندارد آن در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد.

بهتر است به این دندانی، بندی آویزان کنید تا دور گردن کودک باشد و به زمین نیفتد و آلوده نشود.

برخی از این انواع را می‌توانید در فریزر بگذارید تا خنک شود و اثر بی‌حس‌کنندگی خفیفی داشته باشد.

استفاده از ژل‌های بی‌حس‌کننده دندان را توصیه نمی‌کنیم زیرا معمولا روی موضع زده نمی‌شوند و همزمان لب و زبان کودک را بی‌حس می‌کنند و باعث می‌شوند کودک زبانش را گاز بگیرد.

ژل در صورتی که دقیقا روی موضع زده شود و چند لحظه بعد با دستمال پاک شود، ایرادی ندارد اما استفاده زیاد به مدت طولانی در تمام دهان توصیه نمی‌شود.

راه درمان درد دندان درآوردن

پارچه حوله ای نم دار

پارچه حوله‌اي خيس و سرد يكي ار روش‌های خوب براي تسكين درد درآوردن دندان است. اين پارچه را روی لثه‌های كودك قرار دهيد تا بجود. حتی مي‌توانيد يک تكه يخ هم ميان پارچه بگذاريد و محكم ببنديد تا خداي نكرده در گلوي كودك نپرد و سپس پارچه را در دهان كودك بگذاريد تا بجود.

براي اين منظور میتوانيد پارچه را در چاي بابونه خيس كنيد و در يخچال قرار دهيد تا سرد و خنك بماند يا حلقه‌هاي پلاستيكي كه براي دندان درآوردن كودكان است را نيز در يخچال قرار دهيد تا سرد شود. سپس به كودك بدهيد تا بجود.

دندونی

براي كودكاني كه از درد لثه رنج مي‌برند، مي‌توانيد دندونیهاِ لرزان خريداري كنيد. انواعي از دندوني وجود دارند كه با گاز گرفتن كودک ، شروع به لرزش مي‌كنند و اين مسئله بسيار براي كودك خوشايند و دوست‌داشتني است. براي اينكه باعث تسكين دردش هم بشود، آن را در يخچال قرار دهيد تا سرد شود.

غذاهای منجمد

سرما و يخ به كاهش درد لثه كودكاني كه در حال دندان درآوردن هستند بسيار كمک مي‌كند. مي‌توانيد غذاهايي كه كودك در آن سن مجاز به خوردن آنهاست را در فريزر منجمد كنيد تا كودك آنها را بجود و سرماي آن درد دندانش را كاهش دهد.

موز يخ زده يا شير منجمد نيز روش‌هاي خوبي برای كم كردن درد هستند.

پستانک در يخ

براي كودكاني كه پستانك مي‌خورند مي‌توانيد پستانك آنها را در فريزر منجمد كنيد تا هنگام مک زدن آن، سرماي موجود باعث بي‌حس شدن لثه ها و كم شدن درد آنها شود.

مسکن های مناسب

اگر هیچ یک از این موارد در مورد کودک شما کارساز نبود، نیاز به یک کاهش دهنده درد (مسکن) دارید. معمولاً پزشکان مصرف داروهایی مثل استامینوفن را توصیه می کنند، اما دقت داشته باشید که هیچ گاه به شیرخواران زیر سه ماه بدون تجویز پزشک هیچ دارویی ندهید.

در مورد نوزادان شش ماهه، می توانید با نظر پزشک مسکن دیگری استفاده کنید. به خاطر داشته باشید که این داروها می توانند معده را تحریک کنند و مشکلاتی را به وجود آورد؛

مثل بالا آوردن غذا و شیری که نوزاد خورده است. آسپرین یکی دیگر از مسکن هاست، اما نباید کودکان، نوجوانان و جوانان زیر 19 سال به طور سرخود از آن استفاده کنند.

آسپیرین را به کودک خود ندهید و آن را روی لثه اش نمالید، چرا که ممکن است باعث بروز یک بیماری خطرناک (سندرم ری) شود و زندگی اش را تهدید کند.

برخی روش های درمانی خانگی تاثیر زیادی درکاهش التهاب و درد ناشی از دندان درآوردن در کودکان می شوند، اما بیشتر متخصصان معتقدند این روش های درمانی علاوه بر تمام مزایایی که دارند، گاهی اوقات خطراتی نیز خواهند داشت.

این داروها باید در بسته بندی های سالم و مطمئن نگهداری شوند و کاملاً سالم و بی خطر باشند. قبل از آنکه مصرف دارو را شروع کنید، موضوع را با پزشک در میان بگذارید.

منابع : نی نی بان / باشگاه خبرنگاران جوان / نمناک