آشنایی با تب خونریزی دهنده کریمه کنگو

آشنایی با تب خونریزی دهنده کریمه کنگو

یک بیماری حاد تب‌دار و خون‌ریزی دهنده است که از طریق گزش کنه یا تماس با خون یا ترشحات یا لاشه دام و انسان آلوده منتقل می‌شود.

بیماری اولین بار در سال ۱۹۴۴ در کریمه اوکراین شرح داده شد و نام تب خون‌ریزی دهنده برای آن اعلام شد.

در سال ۱۹۶۹ معلوم شد بیماری‌زای ایجادکننده تب خون‌ریزی دهنده در کریمه مشابه همان بیماری است که در سال ۱۹۵۶ در جمهوری دموکراتیک کنگو مشاهده شده‌است.

از این رو با توجه به مشابهت نشانه‌ها در هر دو مکان، به بیماری، نام کنونی داده شد. تب خونریزی دهنده کریمه کنگو در انسان، بیماری شدیدی همراه با مرگ و میر حدود ۳۰ ٪ ایجاد می‌کند و شیوع بیمارستانی آن نیز بسیار بالا است.

مخزن و ناقل ویروس در طبیعت، اصولاً کنه‌ها هستند و گاو، گوسفند، بز، خرگوش، خرگوش صحرایی و جوجه‌تیغی و حتی جوندگان مثل موش نیز به عنوان ناقل شناخته می‌شوند.

اما انواع پرندگان به جز شتر مرغ در برابر این بیماری مقاوم هستند. این ویروس از طریق تماس مستقیم با خون یا ترشحات بیمار، لاشه حیوان آلوده (انتقال به قصاب یا پوست‌کن) سبب ایجاد همه‌گیری‌های ناگهانی می‌شود. در جنوب آفریقا، پادتن ویروس تب خونریزی دهنده کریمه کنگو از سرم خون زرافه، کرگدن، گاو کوهی، بوفالوی آمریکایی، گورخر، یا سگ جدا شده‌است.

ویرمی در نشخوارکنندگان اهلی مانند گاو، گوسفند و بز به مدت یک هفته پس از آلودگی باقی می‌ماند. بیماری در حیوانات اهلی هیچ گونه علائم مشخصی ندارد و خطر انتقال بیماری در انسان در هنگام ذبح یا یک دوره کوتاه پس از ذبح حیوان آلوده (به دنبال تماس با پوست یا لاشه حیوان) وجود دارد.

با وجود اینکه پرندگان (به غیر از شترمرغ) به این بیماری مقاومند اما می‌توانند با پخش کنه‌های آلوده باعث ایجاد شیوع بیماری شوند. همچنین تماس با خون و بافت بیماران به‌خصوص در مرحله خون‌ریزی یا انجام هرگونه عملی که منجر به تماس انسان با خون، بزاق، ادرار، مدفوع و استفراغ آن‌ها شود باعث انتقال بیماری می‌شود.

به همین دلیل، مواردی در بین اعضای خانواده بیمار و پرسنل پزشکی بعد از آلودگی با خون یا ترشحات بیمار رخ داده است. به همین خاطر توصیه می‌شود پس از درمان با فوت تمام وسایل و لباس‌های فرد بیمار آتش زده یا نابود گردد. بیمار در طی مدتی که در بیمارستان بستری است می‌تواند به لحاظ انتقال بیمارستانی به شدت دیگران را دچار آلودگی کند، عفونت‌های بیمارستانی بعد از آلودگی با خون یا ترشحات بیماران شایع می‌باشند.  

تب كنگو خطرناک ولی قابل پیشگیری

دكتر زهرا عبدی، متخصص بیماری‌های عفونی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران می‌گوید: بیماری تب كنگو كه با سردرد شدید، تب، درد عضلانی و خونریزی زیر جلدی همراه است، اگر به سرعت تحت درمان‌های اختصاصی از طریق داروهای ضد ویروسی قرار بگیرد، در بیشتر موارد قابل تب كنگو براحتی قابل پیشگیری است.

بی‌شک ذبح دام اگر در كشتارگاه‌های مورد تایید وزارت بهداشت و با رعایت نکات ایمنی باشد، از انتقال بیماری تب كریمه كنگو به مردم نگرانی وجود نخواهد داشت. دامپزشكان نیز تاکید می‌كنند، تهیه گوشت از مراکز مورد تایید بهداشتی و دامپزشکی و فریز کردن گوشت قبل از مصرف در دمای فریزر به مدت سه تا چهار ساعت، ویروس تب كنگو را از بین می‌برد. پختن درست و كامل گوشت مصرفی نیز همین اثر را خواهد داشت.  

دكتر عبدی اضافه می‌كند:

بیمار مشکوک به تب خونریزی‌دهنده تب کریمه كه به نوعی با دام ذبح‌شده در ارتباط بوده است و علائمی مانند تب، سردرد شدید، درد عضلانی، خونریزی از بینی، استفراغ خونی یا خونریزی زیر جلدی دارد، باید بلافاصله به مراکز درمانی منتقل شود و تحت بستری در مكان قرنطینه قرار بگیرد. تمام كسانی كه با او در ارتباط بوده‌اند نیز باید تحت مراقبت و درمان‌های اولیه ضد ویروسی قرار گیرند.

بهترین شیوه تشخیص بیماری، انجام آزمایش خون از حیث کاهش میزان پلاکت بواسطه خونریزی‌های احتمالی داخلی است. به گفته این متخصص بیماری‌های عفونی، متاسفانه این بیماری خطرناك واكسن ندارد، اما بهترین و موثرترین راه درمان آن رسیدگی سریع به افراد مشكوك به بیماری است، همچنین پیشگیری از آن براحتی و با رعایت نكات ایمنی و جلوگیری از شیوع بیماری ممكن است.

تب خونریزی‌دهنده كریمه كنگو، برای نخستین بار در شبه جزیره كریمه (شوروی سابق)‌ و پس از آن در كنگو (آفریقا)‌ گزارش شد و به همین دلیل به این نام شناخته می‌شود. بیماری در 4-3 روز اول به دلیل شباهت علائم آن به آنفلوانزا معمولاً به خوبی تشخیص داده نمی‌شود و متاسفانه تماس‌ها در این مرحله ممکن است سبب انتقال بیماری شود و پس از بروز علایم خونریزی دهنده و تشخیص، اکثر مبادرت به رعایت مسائل بهداشتی خواهند کرد که ممکن است دیر شده و انتقال بیماری نیز صورت گرفته باشد. 

رئیس مرکز تحقیقات بیماری های عفونی و گرمسیری دانشگاه در خاتمه توصیه کرد:

افراد از مصرف جگر خام خودداری کنند و گوشت گوسفند ذبح شده نیز حتماً تا 24 ساعت در یخچال نگهداری شود سپس مبادرت به بریدن گوشت کنند و هنگام بریدن گوشت نیز از دستکش استفاده شود و اگر محیط نیز با ترشحات خونی این گوشتها آلوده شد بهتر است از محلول آب ژاول برای شستن سطوح و پیشگیری از بیماری استفاده شود.  

منبع: برترینها