بهترین میان وعده برای دانش آموزان
بهترین میان وعده برای دانش آموزان
اگرچه همواره درباره مضرات مواد غذایی چون پفک، چیپس، انواع تنقلات و ساندویچ‌های سرد صحبت شده است، اما این میان وعده‌ها از میان وعده‌های پرطرفدار در میان دانش آموزان هستند. با این وجود در سال‌های اخیر برنامه‌های وزارت بهداشت به سمتی حرکت کرده است که در بوفه مدارس میان وعده‌هایی با ارزش غذایی بالا در اختیار دانش آموزان قرار گیرد.
به این ترتیب نه تنها آنها مواد مغذی و سالم و مورد نیاز خود را دریافت خواهند کرد، بلکه دانش آموزان آموزش می‌بینند که در سال‌های آتی به عنوان فردی بزرگسال نیز مواد غذایی سالم مصرف کنند.
یکی از این برنامه‌ها دستورالعمل ایجاد پایگاه تغذیه سالم است که با هدف تامین بخشی از انرژی و مواد مغذی مورد نیاز دانش آموزان و ارائه مواد غذایی سالم و با کیفیت و جلوگیری از عرضه مواد غذایی بی‌کیفیت، تهیه و تنظیم شده است. بر همین اساس فهرست مواد غذایی قابل عرضه و غیر قابل عرضه در بوفه‌های مدارس، در دستورالعمل پایگاه تغذیه سالم گنجانده شده است.
این میان وعده‌ها شامل هفت گروه خشکبار، خرما و انواع مغزها و دانه‌ها (از نوع کم نمک)، شیر و فرآورده‌های آن، نوشیدنی، میوه، بیسکویت، کیک و کلوچه، لقمه سالم، و غذاهای پخته می‌شوند که در مورد هر کدام، کمیت و کیفیت آن باید در نظر گرفته شود.
یادمان باشد میان وعده‌های دانش آموزان باید حداقل 300 تا 500 کالری انرژی داشته باشند که علاوه بر 3 وعده غذایی اصلی مصرف شوند. از آنجایی که این کودکان در روزهایی که در مدرسه هستند، باید این نیاز را از طریق خرید مواد خوراکی در مدرسه تامین کنند، بنابراین باید هم مکان عرضه میان وعده و هم خود مواد خوراکی دارای شرایط بهداشتی باشند تا سلامت دانش آموزان حفظ شود و ارتقا یابد.
چه نوع خشکباری می‌تواند میان وعده باشد؟
خشکبارهایی مثل توت خشک، انجیر خشک، انواع برگه‌ها خرما، کشمش (انواع میوه‌های خشک، انواع مغزها ودانه‌ها) گردو، بادام، بادام زمینی، فندق، بادام هندی، پسته، کنجد، مغز تخمه‌ها، نخودچی، برنجک، گندم برشته شده همگی می‌توانند در زمره خشکبار مفید تلقی شوند.
اما این نکته ضروری است که ارائه این نوع خشکبار باید به نحوی باشد که همگی بسته بندی شده و داری مجوز‌های و برچسب بهداشتی لازم باشند. در عین حال باید توجه داشت که میزان نمک بکار رفته در این نوع مغزها باید بسیار پایین بوده و شرایط استاندارد غذایی در مورد آن لحاظ شود.
شیر و دوغ بدون گاز، میان وعده‌های سالم
شیرو فرآورده‌های آن نیز در زمره یکی از بهترین میان وعده‌ها قرار دارند. بخصوص انواع ماست، انواع شیر، پنیر (به جز پنیر خامه‌ای) و بستنی می‌تواند در زمره یکی از بهترین میان وعده‌ها باشد.
البته باید در نظر گرفت که همه فرآورده‌ها باید پاستوریزه و یا استریلیزه و بسته بندی تک نفره استفاده شود و ترجیحا از نوع کم چرب (2.5% یا کمتر) باشد. به خصوص بهتر است که شیر به صورت ساده یا ساده غنی شده باشد (با ویتامین D یا کلسیم) اما شیر طعم دار مثل شیر کاکائو و شیر قهوه و ... را نیز می‌توان مصرف کرد.
در عین حال باید در نظر گرفت که بستنی یخی و فرآورده‌های چون یخمک شامل میان وعده سالم نمی‌شوند، اما در مورد نوشیدنی‌های دیگر جز شیر باید گفت که دوغ یکی از بهترین نوشیدنی‌ها به جای نوشابه برای میان وعده محسوب می‌شود، البته این دوغ باید بدون گاز صنعتی باشد. همچنین برای رفع تشنگی می‌توان از آب‌های معدنی نیز استفاده برد.
میوه‌ها، گل سر سبد میان وعده‌ها
میوه‌ها می‌توانند یکی از انواع میان وعده‌های مفید باشند که با وجود فیبر و ویتامین‌ها و مواد معدنی می‌توانند بخشی از نیازهای تغذیه‌ای کودکان را در پایگاه تغذیه‌ای سالم برطرف کنند.
انواع میوه مثل سیب، نارنگی، پرتقال و ... را می‌توان در این پایگاه‌ها ارائه کرد، اما مساله این است که میوه‌ها باید کاملاً شسته و ضدعفونی شده باشند و در بسته‌بندی‌های یک نفره ارائه شوند.
بیسکویت، کیک وکلوچه، به شرط رعایت تاریخ مصرف
بسکوییت‌ها، کیک و کلوچه، چه سنتی و چه صنعتی از دیگر میان وعده‌های سالمی هستند که در فهرست دستورالعمل پایگاه تغذیه سالم برای تغذیه میان وعده کودکان ارائه شده است.
اما در مورد بسکوئیت‌ها باید توجه داشت که آنها ترجیحا از نوع سبوس دار بوده، بدون کرم باشد. در مورد کیک و کلوچه نیز نوع غنی شده با ریز مغذی‌ها مثل آهن، روی و ویتامین A ترجیح داده می‌شود.
همه این مواد باید با روغن حاوی اسید چرب، اسید چرب ترانس زیر 5% تهیه شده و دارای پروانه ساخت از وزارت بهداشت باشند و به تاریخ مصرف آنها نیز حتماً توجه شود.
دانش آموزان را با لقمه‌های سالم آشتی دهید
یکی دیگر از مواردی که در دستور العمل پایگاه تغذیه سالم پیشنهاد شده، استفاده از لقمه‌های سالم در تغذیه کودکان است.
نان و پنیر و گردو، نان و تخم مرغ و گوجه فرنگی، نان و پنیر و خیار، نان و پنیر و گوجه فرنگی، نان و کره و عسل می‌تواند میان وعده‌های سالمی باشد که نیازهای تغذیه‌ای را در مدارس به خوبی مرتفع کند.
باید توجه داشت که این لقمه‌ها در بوفه‌های مدارس باید به شکل تک نفره بسته بندی شده و سبزیجات به کار رفته در داخل آنها کاملا شسته شده و ضد عفونی و گند زدائی شده باشند. همچنین تخم مرغ‌های بکار رفته در این لقمه‌ها باید آب پز و سفت تهیه شده باشند و پنیر آنها نیز پاستوریزه کم چرب و کم نمک باشد.
همچنین یادمان باشد که نان‌های به کار رفته در این لقمه‌ها هم جایگاه تغذیه‌ای ویژه خود را دارند. توصیه می‌شود از نان‌های سفید که فاقد سبوس هستند و ارزش غذایی کمی دارند کمتر استفاده شود و به جای آن از انواع نان سبوس دار مثل سنگک و نان‌های حجیم و نیمه حجیم صنعتی از نوع سبوس دار و یا همراه با انواع مغزها (تخم آفتابگردان، کنجد، کدو و ...) و یا تهیه شده از آرد کامل گندم و غنی شده استفاده شود.
توزیع غذاهای پخته و سالم؛ گزینه ای ایده آل
برخی از کودکان تمایلی به خوردن غذای پخته برای میان وعده های خود دارند و از آن استقبال می‌کنند. این نوع غذاها نیز از جمله مواد غذایی هستند که طبق دستورالعمل پایگاه تغذیه سالم به عنوان میان وعده‌هایی سالم معرفی شده‌اند که از جمله انواع آش و سوپ، لوبیا، عدس و حلیم از این نوع غذاها هستند که باید در ارائه آنها به این نکته توجه شود که همه آنها کمک نمک و کم چرب باشند.
در عین حال غذایی چون شله زرد، فرنی، شیربرنج و سمنو نیز در بوفه‌های مدارس قابل ارائه هستند که همه کم شیرین وکم چرب هستند. در عین حال باید به شرایط آماده‌سازی و نگهداری این غذاها نیز توجه داشت. از جمله اینکه پخت این غذاها باید به صورت روزانه و در شرایط کاملا بهداشتی صورت گیرد. نکات بهداشتی باید مطابق با آیین‌نامه بهداشت محیط مدارس بوده و ارائه غذا در ظروف یک بار مصرف مخصوص مواد غذایی داغ با پایه گیاهی صورت گیرد.
توزیع غذا به صورت کاملا داغ انجام شود و تفاوت‌های فرهنگی دانش آموزان نیز در برنامه غذایی رعایت شود.
این نوع مواد آماده باید بلافاصله بعد از پخت توزیع و ارائه شوند.
این مقاله را دوست داشتید؟ آنرا به اشتراک بگذارید.
دیدگاه شما