همه چیز درباره‌ی زیره و خواص آن

همه چیز درباره‌ی زیره و خواص آن

زیره‌ سیاه‌ گیاهی‌ است‌ دو ساله‌ که‌ ارتفاع‌ آن‌ به‌ 30 تا 80 سانتیمتر می‌رسد، ریشه‌اش‌ راست‌ و دوکی‌ شکل‌ و گوشت‌دار و ساقه‌اش‌ بی‌کرک‌ و شفاف‌ است‌ و برگ‌هایش‌ به‌ رنگ‌ سبز و در قسمت‌ فوقانی‌ ساقه‌ دارای‌ دمبرگ‌ کوتاهی‌ است‌ که انتهای‌ آن‌ به صورت‌ غلافی‌ ساقه‌ را فرا می‌گیرد، گل‌ آذین‌ آن‌ چتر مرکب‌ و گل‌هایش‌ کوچک‌ و سفید رنگ‌ است‌ و میوه‌اش‌ بیضی‌ شکل‌ به‌ رنگ‌ قهوه‌ای‌ تیره‌ یا مایل‌ به‌ زرد و شفاف‌ است‌ و زیره در کرمان بیشترین سطح کشت را دارد.  

ترکیبات شیمیایی زیره سیاه

زیره‌ سیاه‌ حاوی‌ تانن‌ ، موم‌، مواد رزینی ‌، یک‌ روغن‌ ثابت‌ سبز رنگ ‌، موسیلاژ ، مواد قندی‌، مواد از ته‌ و اسانس‌ که‌ شامل‌ دی‌هیدروکاروئول ‌، نوعی‌ ترپن‌ به‌ نام‌کارون‌ و دو نوع‌ ستن‌ می‌باشد. قسمت‌ مورد استفاده‌ داروی‌ زیره‌ سیاه‌ میوه‌ آن‌ است‌ که‌ در تیره‌ ماه‌ سال‌ دوم‌ با قطع‌ کامل‌ گیاه‌ صورت‌ می‌گیرد و می‌گذارند تا برسد.  

خواص‌ و اثرات‌ دارویی زیره سیاه

طبع‌ زیره‌ سیاه‌ خیلی‌ گرم‌ و خشک‌ است‌. زیره‌ سیاه‌ دارای‌ خواص‌ مدر ، بادشکن ‌، مقوی‌ ، زیادکننده‌ شیر ، قاعده‌آور ، نیرودهنده ‌، ضد کرم‌ ، هضم‌ کننده ‌، ضد تشنج ‌، قابض ‌، معرق ‌، مقوی‌ معده ‌، قاطع‌ اسپرم‌ است‌. زیره‌ سیاه‌ در موارد بلع‌ هوا ، نفخ‌ شکم ‌، برطرف‌ کردن‌ سوء هاضمه ‌، تسهیل‌ هضم‌ غذا ، دل‌ پیچه‌ کودکان ‌، انگل‌ معده‌ و روده‌ ، دفع‌ بادهای‌ کلیه‌ و مثانه‌ ، تنگی ‌نفس ‌، خفقان‌ سرد ، سکسکه‌ نفخی ‌، استسقاء به کار می‌رود. زیره‌ سیاه یک‌ داروی‌ سنتی‌ برای‌ رفع‌ سوءهاضمه‌ خصوصاً نفخ‌ شکم‌ است‌. خوردن‌ زیره‌ سیاه یا روغن‌ آن‌ در رفع‌ سوءهاضمه‌ و دل‌ دردهای‌ کودکان‌ مفید است‌. زیره‌ سیاه دارای‌ خاصیت‌ ضد گرفتگی‌ دارد و برای‌ رفع‌ گرفتگی‌های‌ دوران‌ قاعدگی مفید است‌.

معده‌ را گرم‌ و تقویت‌ می‌کند و کرم‌ تنیا را دفع‌می‌کند. و اثر قابل‌ ملاحظه‌ای‌ در جلوگیری‌ از ایجاد بادهای‌ اضافی‌ در روده‌ و درمان اسهال دارد. دم‌ کرده‌ یک‌ قاشق‌ مرباخوری‌ میوه‌ له‌ شده‌ زیره‌ سیاه‌ در نیم‌ لیتر آب‌ جوش برای‌ تنبلی‌ اعمال‌ گوارشی ‌ 2 ـ 1 گرم‌ ، بی اشتهایی ‌، باد یا درد روده‌ مصرف‌ می‌شود و دانه‌ زیره‌ را یا می‌جوند و یا از گرد گیاه‌ مخلوطی‌ در آب‌ میل‌ می‌نمایند. مصرف دم کرده زیره سیاه و یا جویدن آن در رفع و کاهش دردهای ناشی از قاعدگی ، دردهای روده و بی اشتهایی بسیار مؤثر است ، مصرف زیره سیاه یا روغن آن در رفع سوء هاضمه و دل دردهای کودکان و تنگی نفس نیز ، کاربرد فراوانی دارد ، دم کرده زیره سیاه همراه با گیاه " اوجی " در رفع اسهال ، نفخ و سندرم تحریک پذیری روده مفید است. این گیاه دارای خواص ضد عفونی کنندگی ، ضد کرم ، ‌ضد تشنج و شل کننده عضلات بوده و مقوی و نیرو بخش است ؛ بنابراین مصرف آن به افراد دارای مشکلات مذکور توصیه می شود. زیره از ادویه های بسیار محبوب در جهان است که به خاطر عطر و طعم آن کاربردهای زیادی در پخت و پز، درمان بیماری ها و زیبایی پوست و مو داشته و دارای مصارف آشپزی و بهداشتی متعدد می باشد.

زیره دارای دو نوع می باشد:

زیره سبز و زیره سیاه که عطر زیره سبز کمی تندتر از زیره سیاه است. زیره سیاه متعلق به خانواده زردک (هویج) می باشد. گیاهی با شاخه های فراوان و ساقه های توخالی که بین 30 تا 80 سانتیمتر رشد می کند. گل های گیاه زیره کوچک و سفید رنگ می باشد و دانه های آن به طول 4 تا 6 میلی متر و عرض 1 تا 1.5 میلی متر می باشد. زیره سیاه در مناطق مدیترانه ای ، اروپا ، آسیای شرقی ، آسیای مرکزی ، هند و شمال آمریکا کشت می شود. زیره سیاه به زیره ایرانی نیز مشهور است. دانه زیره دارای مقادیر زیادی فیبر بوده و برای درمان بسیاری از بیماری‌ها از جمله سرطان ، بیماری‌های قلبی ، عفونت ، تب ، بیماری های روده و چاقی به کار می‌رود. طبع زیره گرم و خشک می‌باشد.  

خواص درمانی و فواید زیره

از آن جایی که فواید زیره سیاه به چند مورد خاص محدود نمی‌شود، در ادامه قصد داریم شما را با تعدادی از مزایا و خواص زیره سیاه برای سلامت و زیبایی آشنا کنیم.

1. درمان بی خوابی

دانه‌های زیره با افزایش مقدار منیزیم و کنترل سوخت و ساز بدن ، به درمان بی خوابی کمک کرده و باعث بهبود کیفیت ، مدت و آرامش خواب افراد می‌شود.

1. کنترل دیابت

تحقیقات نشان می‌دهد مصرف زیره برای افراد مبتلا به دیابت مفید بوده و و همچنین باعث کاهش کلسترول خون می‌شود.

1. تقویت استخوان ها

دانه‌های زیره منبع عالی روی محسوب می‌شوند و برای تقویت و مصرف زیره برای سلامت استخوان ها توصیه می‌شود.

1. خواص ضد قارچی

زیره به عنوان گیاه ضد قارچ معروف است. به دلیل همین خاصیت است که می توان زیره را به مدت طولانی نگهداری کرد و نگرانی بابت فاسد شدن آن در طولانی مدت نداشت.

1. درمان کولیک

کولیک بیماری است که بیشتر نوزادان و کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد. از علائم این بیماری می‌توان به گریه های بی دلیل ، کج خلقی و عدم توانایی نوزاد در مکیدن سینه مادر اشاره کرد. برای درمان کولیک ، تعدادی دانه زیره را به شیر جوشانده شده اضافه کرده و با مقداری عسل مخلوط کنید.

1. درمان بی اشتهایی

برای بهبود و افزایش اشتها ، چای زیره دم کرده و به صورت منظم مصرف کنید ، به مرور زمان اشتهای شما افزایش خواهد یافت.

1. درمان مشکلات گوارشی

مصرف زیره برای درمان زخم معده و سایر اختلالات معده و گوارش تاثیر مثبت دارد.

تقویت میل جنسی

برای درمان ناتوانی جنسی تعدادی دانه زیره را با کره زرد و هسته‌های تمبر هندی کوبیده و مخلوط کنید. سپس آن را داخل آب ریخته و به یک لیوان شیر و عسل اضافه و مصرف کنید.

1. درمان خارش ، جوش و بثورات پوستی

زیره برای درمان بیماری‌های پوستی از قبیل خارش و جوش به کار می رود. دانه‌های زیره را در آب جوشانده و بعد از خنک شدن ، نواحی مورد نظر را با این محلول بشویید.

1. تسکین سوزش سر دل

گاهی ممکن است سوزش سر دل و نشانه‌های ترش کردن معده با علائم بیماری قلبی اشتباه گرفته شود. اگر دچار این عارضه شدید ساده ترین کار این است که تعدادی دانه زیره را در آب جوش قرار داده و میل کنید. می توانید محلول را با مقداری شکلات یا روغن نعناع مصرف کنید.

1. درمان گرفتگی عضلات و معده

گرفتگی عضلات و مشکلات معده از مسائل رایج در خانم ها می‌باشد. برای درمان آن ، مقداری روغن زیره را بجوشانید و پس از خنک شدن به شکم خود مالیده و ماساژ دهید. زیره برای درمان تهوع نیز مفید است.

1. حفظ سلامت قلب

زیره باعث تقویت عضلات قلب ، کاهش فشار خون و کلسترول بد خون شده و از سخت شدن رگها جلوگیری می‌کند.

1. آنتی اکسیدان قوی

زیره حاوی آنتی اکسیدان های قوی فلاونوئیدها از جمله کاروتن ، لووتیان، زاکسنتین و کریپتوکسانتین می‌باشد. این ترکیبات باعث از بین رفتن رادیکال‌های آزاد شده و دارای خواص ضد سرطانی ، ضد پیری و ضدعفونی کننده می‌باشد.

1. تقویت سیستم ایمنی بدن

مصرف زیره باعث بهبود عملکرد سیستم ایمنی بدن شده و با انواع عفونت و بیماری مبارزه می‌کند.

15. ضدعفونی کننده قوی

زیره یک ضدعفونی کننده قوی به شمار می‌رود که قادر به درمان انواع عفونت از جمله آکنه‌های پوستی، عفونت دستگاه گوارش ، کولون ، عفونت دستگاه تنفسی و دفع ادراری می‌باشد. همچنین زیره به دلیل خواص ضدباکتری و ضدقارچی ، باعث درمان سریع زخم ها می‌شود.

1. تسکین سرفه

زیره مشابه یک آنتی هیستامین خفیف عمل کرده و به دلیل دارا بودن خواص ضد میکروبی ، با مشکلاتی از قبیل سرفه مقابله می‌کند.

1. درمان یبوست

زیره منبع غنی فیبر به شمار می‌رود و راه حل طبیعی برای رفع یبوست می‌باشد.

1. افزایش شیر مادر

مصرف زیره در زنان شیرده باعث زیاد شدن شیر شده و از مسمومیت و سوء هاضمه نوزاد پیشگیری می کند.

1. درمان چاقی

زیره برای درمان چاقی مفید است و باعث کاهش وزن می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهد مصرف زیره از یک سو باعث کاهش قابل توجه چربی شده و از سوی دیگر حجم عضلانی را افزایش می‌دهد. 

فواید زیره برای پوست

کاهش پوسته پوسته شدن پوست : روغن زیره از زمانهای دور برای درمان پوسته پوسته شدن و التهاب پوست به کار می‌رفته است.

• جوانسازی پوست : روغن زیره در بخورهای معطر مخصوص صورت برای جوانسازی و ضدعفونی کردن مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• رفع چین و چروک : زیره همچنین باعث کاهش چین و چروک صورت شده و در جوان کردن پوست تاثیر بسزایی دارد.

  نکته : هنگام استفاده از روغن زیره ، هرگز آن را به طور مستقیم روی پوست استفاده نکنید بلکه ابتدا با روغن دیگری مانند روغن زیتون مخلوط کنید. روغن زیره عوارض خاصی ندارد اما در صورت استفاده بیش از حد ، ممکن است باعث بروز سوزش پوستی شود.  

فواید زیره برای مو

زیره به دلیل خواص ضدعفونی کننده برای سلامت مو مفید می‌باشد و برای درمان ریزش مو و بهبود بافت‌های پوست سر موثر است.  

درمان خشکی و خارش پوست سر : توصیه می شود افرادی که از پوست خشک یا شکنندگی موها رنج می‌برند، زیره را به رژیم غذایی خود اضافه کنند. همچنین می‌توانید دانه های زیره را با موز کوبیده مخلوط کرده و روی پوست سر خود قرار دهید. استفاده مرتب از این ماسک ، علاوه بر رفع خشکی پوست سر ، باعث نرم شدن موها نیز می‌شود.  

زیره در طب سنتی

در ادامه به برخی کاربردهای زیره در طب سنتی اشاره می‌کنیم :

• جویدن زیره خام از سوء هاضمه جلوگیری می‌کند.
• از چای زیره برای درمان نفخ معده استفاده می‌شود.
• برای درمان سوزش سر دل ، بعد از غذا دانه زیره بخورید.
• چای زیره برای درمان برونشیت ، سرفه ، سرماخوردگی و آسم مفید است.
• مصرف روغن زیره برای درمان دندان درد ، بدبویی دهان و مشکلات لثه موثر است.
• مصرف صبحگاهی چای زیره به همراه دانه های چنار باعث درمان نفخ و کاهش وزن می‌شود.

تاریخچه زیره

زیره پرمصرف ترین ادویه پخت و پز در کشورهای اروپایی می‌باشد. کشت زیره به قرون وسطی و اروپا بر می‌گردد. استفاده از آن در نان ، شیرینی و کیک‌ها به عنوان کمک هضم غذا و دستگاه گوارش به قرن هفدهم میلادی باز می‌گردد.   ارزش غذایی زیره زیره منبع غنی از مواد معدنی مانند آهن ، مس ، کلسیم ، پتاسیم ، منگنز ، سلنیوم ، روی و منیزیم می‌باشد. مس و آهن موجود در زیره برای تولید گلبول‌های قرمز خون مورد نیاز است. روی به فعالیت چند آنزیم مهم بدن که باعث رشد اسپرم و هضم بدن می‌شوند ، کمک می‌کند. پتاسیم باعث کنترل ضربان قلب و فشار خون افراد می‌شود. زیره همچنین شامل مقادیر زیادی فیبر و ویتامین‌های حیاتی بدن از جمله A، C، E و مقداری ویتامین B می‌باشد.  

روش‌های مصرف زیره

از برگ‌های گیاه زیره برای درست کردن سوپ استفاده می‌شود. اسانس آن برای خوش طعم کردن آب نبات ، بستنی ، نان ، شیرینی و نوشیدنی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. می‌توانید از پودر زیره در سالاد استفاده کنید. دانه‌های خشک زیره در چای به کار می‌رود.  

عوارض احتمالی و مضرات زیره تحقیقات نشان می‌دهد مصرف زیره در مقادیر کم عوارض خاصی ندارد و می‌توانید با خیال آسوده تا حداکثر 8 هفته به مقدار کم مصرف کنید.  

مصرف زیاد زیره ممکن عوارض زیر را به همراه داشته باشد:

• زنان باردار از مصرف زیاد زیره اجتناب کنند زیرا ممکن است باعث سقط جنین شود.
• باعث کاهش قند خون می شود و مصرف زیاد آن ممکن است برای دیابتی ها خطرناک باشد.
• لازم است بعد از مصرف زیره، قند خون چک شود.
• حداقل دو روز قبل از عمل جراحی، زیره مصرف نکنید زیرا ممکن است باعث کاهش قند خون در طول عمل یا بعد از آن شود.
• مصرف زیاد روغن زیره ممکن است باعث آسیب های کبدی و کلیوی شود.
• زیره دارای اثر ماده مخدر به مقدار اندک می باشد و مصرف زیاد آن ممکن است اعتیادآور شود.

منبع : بیتوته