تاثیر شربت لاکتولوز بر یبوست؛ از 0 تا 100 مصرف صحیح

شربت لاکتولوز

شربت لاکتولوز (Lactulose) برای چیست؟ لاکتولوز یک قند مصنوعی است که بدن به تنهایی قادر به جذب آن نخواهد بود؛ این ماده با کشیدن آب به داخل روده، مدفوع را نرم نموده و یبوست را درمان می‌کند. به عبارتی دیگر، شربت لاکتولوز نوعی ملین اسموتیک است؛ یک دی‌ساکارید مصنوعی که بدن انسان آن را به طور مستقیم هضم نمی‌کند؛ در عوض وارد روده بزرگ می‎‌شود، توسط باکتری‌های روده تخمیر می‌شود و با جذب آب به روده باعث نرم‌تر شدن مدفوع و تسهیل اجابت مزاج می‌گردد.

شربت لاکتولوز برای چیست؟

برخلاف تصور که هر شربت شیرینی جذب خون می‌شود، لاکتولوز (Lactulose) ساختاری داشته که از معده و روده کوچک بدون تغییر عبور می‌کند. زمانی که این شربت به روده بزرگ می‌رسد، باکتری‌های مفید آن را تجزیه می‌کنند. این فرآیند دو نتیجه به همراه دارد:

اول اینکه محیط روده اسیدی می‌شود و دوم اینکه فشار اسموتیک بالا می‌رود. در نتیجه، آب از بافت‌های اطراف به داخل روده سرازیر شده، حجم مدفوع زیاد و قوام آن نرم می‌شود. این یعنی یک دفع راحت بدون آسیب رساندن به دیواره روده. از سوی دیگر، لاکتولوز یک پری‌بیوتیک هم محسوب شده که به رشد باکتری‌های خوب کمک می‌نماید.

آشنایی با فواید و خواص شربت لاکتولوز

عملکرد این دارو بیش از یک ملین ساده است. مهم‌ترین ویژگی‌های آن را باهم ببینیم:

• درمان قطعی یبوست مزمن و حاد
• ایمنی تقریبا بالا در دوران سالمندی
• اثر پری‌بیوتیک و تقویت فلور میکروبی روده
• نرم‌کردن مدفوع برای بیماران هموروئیدی (بواسیر)
• کاهش آمونیاک خون در بیماران کبدی (آنسفالوپاتی)
• کمک به دفع راحت پس از جراحی‌های مقعد و رکتوم
• قابلیت استفاده طولانی‌مدت (با نظر پزشک) برخلاف ملین‌های محرک

نحوه مصرف لاکتولوز برای گروه‌های سنی مختلف

میزان مصرف دارو، بسیار حائز اهمیت است. دوز صحیح لازم است توسط پزشک تعیین شود، اما استانداردهای پزشکی به شرح زیر است:

دوز مصرفی برای بزرگسالان

اغلب 15 تا 30 میلی‌لیتر در روز. در شروع درمان، ممکن است پزشک دوز بالاتری (مثلا 30 تا 45 میلی‌لیتر) تجویز نماید تا انسداد اولیه برطرف گردد. پس از اینکه حرکت روده به حالت طبیعی برگشت، دوز نگهدارنده بین 15 تا 30 میلی‌لیتر تنظیم می‌گردد.

نکته حائز اهمیت این است که شربت Lactulose مثل مسکن‌ها سریع‌الاثر عمل نمی‌کند؛ ممکن است 24 تا 48 ساعت زمان ببرد تا اثر آن را ببینید؛ در نهایت، دوز را خودسرانه دو برابر نکنید.

شربت لاکتولوز برای نوزادان و کودکان

بسیار حساس است و حتما با تجویز متخصص اطفال مصرف شود:

• نوزادان: اغلب 2.5 تا 5 میلی‌لیتر در روز (تقسیم شده).
• کودکان 1 تا 5 سال: 5 تا 10 میلی‌لیتر در روز.
• کودکان 6 تا 14 سال: 10 تا 15 میلی‌لیتر در روز.

شایان به ذکر است که سیستم گوارش کودکان تکامل نیافته است. مصرف بدون تجویز پزشک می‌تواند باعث از دست رفتن آب بدن کودک شود. بهتر است شربت را با کمی آب یا آب‌میوه مخلوط نمایید تا طعم شیرین و غلیظ آن برای کودک قابل تحمل‌تر شود.

بهترین زمان مصرف شربت لاکتولوز

بهترین زمان مصرف شربت لاکتولوز، صبح ناشتا (همراه با صبحانه) یا شب پیش از خواب است. این دارو را هر روز در یک ساعت مشخص میل نمایید. بسیاری از متخصصان گوارش پیشنهاد می‌کنند آن را با یک لیوان کامل آب یا آب‌میوه میل کنید؛ چون لاکتولوز به آب نیاز دارد.

در صورتب که آب کافی با آن نخورید، این دارو نمی‌تواند رطوبت کافی را به روده بکشد و حتی ممکن است منجر به بروز دل‌پیچه شود. خوردن آن با صبحانه به همگام‌سازی ریتم طبیعی بدن برای دفع منجر می‌شود. برای مشاهده قیمت و خرید پسیلیوم ایران داروک کلیک کنید.

نکات مهم برای مصرف بهتر

• این دارو را با آب یا آبمیوه مصرف نمایید تا طعم شیرین و سنگینی آن کاهش یابد.
• در صورتی که دوز اولیه باعث اسهال یا ناراحتی می‌شود، آن را کاهش دهید تا دفع 1–2 بار نرم در روز برقرار شود.
• در صورت داشتن بیماری زمینه‌ای مثل دیابت، بیماری کبد، حساسیت به قند پیش از مصرف با پزشک مشورت نمایید.
• نوشیدن مایعات به میزان کافی و افزایش فیبر غذایی کمک می‌کند تا اثر ملین طبیعی‌تر و ملایم‌تر باشد.
• استفاده در بلندمدت لازم است تحت نظر باشد؛ اگر نیاز دارید ماه‌ها مصرف کنید، گاهی بهتر است به مرور وضعیت سلامت هم چک شود.

لاکتولوز و آنسفالوپاتی کبدی

شربت Lactulose سم‌زدای مغز در بیماران نارسایی کبدی است. شاید تعجب برانگیز باشد، اما یکی از مهم‌ترین کاربردهای لاکتولوز در بخش مراقبت‌های ویژه است. زمانی که کبد نمی‌تواند سموم (به‌ویژه آمونیاک) را تصفیه کند، این سموم وارد مغز شده و موجب گیجی یا کما می‌شوند (آنسفالوپاتی).

لاکتولوز محیط روده را اسیدی می‌کند. آمونیاک در محیط اسیدی به یون آمونیوم تبدیل شده که قابل جذب نبوده و از راه مدفوع دفع می‌شود. در این موارد، دوز مصرفی بسیار بالاتر است و هدف پزشک ایجاد 2 تا 3 بار دفع نرم در روز است تا سموم خارج شوند.

_{این مقاله را از دست ندهید: بررسی مهم‌ترین علل خون در مدفوع + علائم و روش‌های درمان آن}

عوارض شربت ملین لاکتولوز

هر دارویی، حتی ایمن‌ترین آن‌ها هم ممکن است عوارض‌هایی ایجاد کند. شایع‌ترین عوارض لاکتولوز شامل نفخ، اسهال، گاز و باد روده است. افرادی که حساسیت به قند شیر دارند (مثل ‎گالاکتوزمی) یا دچار انسداد روده هستند، نباید این دارو را مصرف کنند. به علاوه، در دیابتی‌ها باید با احتیاط بیشتری استفاده گردد.

1. در راستای عمل تخمیری در روده و تشکیل گاز، ممکن است نفخ، آروغ، باد و احساس پری شکم ایجاد شود. این‌ها اغلب به مرور کاهش می‌یابند.
2. اسهال نیز ممکن است بروز کند؛ اگر بیش از 2–3 مدفوع شُل در روز دارید، باید دوز را کاهش دهید.
3. کسانی که گالاکتوزمی (عدم تحمل گالاکتوز) دارند یا مشکلات گوارشی جدی همچون انسداد روده، خونریزی مقعدی، التهاب روده یا جراحی اخیر دارند، باید دارو را ترک کنند یا با احتیاط مصرف کنند.
4. در صورتی مبتلا به دیابت هستید، پیش از مصرف با پزشک مشورت نمایید؛ چون شربت حاوی قند است و ممکن است قند خون را تحت تاثیر قرار دهد.
5. استفاده طولانی‌مدت یا زیاد ممکن است منجر به عدم تعادل الکترولیت‌ها یا کم‌آبی شود (در صورتی که اسهال شود و آب کافی ننوشید).

تداخلات دارویی لاکتولوز و‌ نکات مهم

پیش از مصرف، در صورتی که داروهای زیر را استفاده می‌کنید، به پزشک بگویید:

• دیگر ملین‌ها: مصرف همزمان خطر اسهال شدید را بالا می‌برد.
• آنتی‌اسیدها: داروهای ضداسید معده می‌توانند تاثیر لاکتولوز را کم کنند (چون لاکتولوز نیاز به محیط اسیدی روده دارد).
• آنتی‌بیوتیک‌ها (نئومایسین): ممکن است باکتری‌هایی که لاکتولوز را تجزیه می‌کنند، از بین ببرند و اثر دارو خنثی شود.

نکته مهم

اگرچه لاکتولوز جذب کمی دارد، اما حاوی مقداری گالاکتوز و لاکتوز است. اگر دیابت کنترل‌نشده دارید، حتما با احتیاط و تحت نظر پزشک مصرف کنید؛ چرا که ممکن است قند خون را کمی تحت تاثیر قرار دهد.

مصرف لاکتولوز در بارداری و شیردهی بلامانع است؟

لاکتولوز در رده‌بندی FDA در گروه B قرار دارد؛ به این معنا که اغلب کم‌خطر هستند. یبوست در دوران بارداری در راستای تغییرات هورمونی و فشار رحم بسیار شایع است. از آنجا که لاکتولوز جذب جریان خون نمی‌شود، خطری هم برای جنین به همراه ندارد.

با این وجود، در دوران حساس حاملگی هیچ دارویی را بدون مشورت با متخصص زنان مصرف نکنید. در دوران شیردهی نیز این دارو وارد شیر مادر نمی‌شود و مصرف آن با دوز متعادل بلامانع است؛ اما باز هم با نظر متخصص.

مقایسه داروی لاکتولوز با دیگر روش‌ها

تفاوت این دارو با دیگر روش‌ها را ببینید:

سخن پایانی

در نهایت، شربت لاکتولوز دارویی برای روده است؛ ملینی که نه فقط به درمان کوتاه‌مدت کمک می‌کند، بلکه می‌تواند سیستم گوارشی را با تعادلی ملایم همراه نماید. در این مقاله از مجله دکتر لوکس، دیدیم که این داروی ملین چگونه عمل می‌کند، برای چه کسانی مناسب است، چه فواید و محدودیت‌هایی دارد، چطور مصرف شود و چه نکاتی باید رعایت شود. برای مشاهده قیمت و خرید قرص گیاهی سی لاکس کلیک کنید.

سوالات متداول

1. آیا شربت لاکتولوز باعث لاغری می‌شود؟

خیر. این یک تصور غلط خطرناک است. کاهش وزنی که پس از مصرف ملین‌ها دیده می‌شود، ناشی از از دست دادن آب بدن است، نه چربی‌سوزی. استفاده از ملین برای لاغری می‌تواند به کلیه‌ها هم آسیب جدی بزند.

2. در صورت فراموشی یک دوز چه کنیم؟

در صورتی که نزدیک به نوبت بعدی نیستید، آن را مصرف نمایید. اما اگر زمان نوبت بعدی رسیده، دوز را دو برابر نکنید و برنامه عادی را پیش بگیرید.

3. آیا می‌توان لاکتولوز را با شیر مخلوط کرد؟

بله، مخلوط کردن آن با شیر، آب‌میوه یا حتی دسر برای بهبود طعم بلامانع است و تداخلی هم ایجاد نمی‌کند.

4. تا چه مدت می‌توان از این داروی ملین استفاده کرد؟

برخلاف ملین‌های محرک مثل سنا، لاکتولوز منجر به تنبلی شدید روده نمی‌شود، اما مصرف مداوم بیش از یک هفته باید حتما با علت یبوست خود را توسط پزشک بررسی کنید.

منبع: wikipedia