خواص گیاه سویا

خواص گیاه سویا

لوبیا روغنی با نام علمی Glycine max گیاهی است از تیره نخود (لگومینوز) که به صورت بوته‌ای استوار و با شاخ برگ زیاد رشد می‌کند. ریشه سویا مستقیم و با انشعاب زیاد است. اما در شرایط ایران ریشه در عمق ۳۰ سانتی‌متر خاک پراکنده‌است. روی ریشه سویا نوعی باکتری همزیست بنام Rhizobium japonicum مشاهده می‌شود. باکتری‌های ریزوبیوم، کربوهیدرات‌ها و سایر مواد غذایی را از آوند آبکشی گرفته و انرژی دریافتی را صرف تبدیل نیتروژن هوا به یون آمونیوم و در نهایت اسیدهای آمینه می‌کند. مقداری از نیتروژن تولید شده که مازاد مصرف باکتری است در اختیار گیاه قرار می‌گیرد و مقداری نیتروژن هم از تجزیه بافت گره‌های مرده (قطع در اثر پیری و رشد ثانویه ریشه) آزاد گردیده و در اختیار گیاه قرار می‌گیرد. عمق ریشه سویا در مرحله گلدهی ۲ برابر ارتفاع ساقه است ولی وزن خشک ریشه کمتر از اندام‌های هوایی است. رشد ریشه تا زمان تشکیل دانه ادامه پیدا می‌کند و سپس قبل از ورود دانه به مرحله رسیدگی فیزیولوژیک متوقف می‌شود. باکتری ریزوبیوم ژاپونیکوم به صورت طبیعی در خاک‌های ایران وجود ندارد و باید باکتری‌ها همراه بذر به خاک اضافه شود. برگ‌های سویا در هنگام رسیدگی معمولاً ریزش می‌کنند که این یک صفت مطلوب برای برداشت است. سویا دارای دو فرم رشد محدود و نامحدود است. در گیاهان با فرم محدود گل‌ها در ابتدای گره‌های فوقانی به ظهور رسیده و به طرف پایین ادامه می‌یابد. در ارقام رشد نامحدود گل دهی در گره‌های پایینی آغاز گردیده و به طرف بالا پیش می‌رود. در سویا اشکال رشد نامحدود بزرگ‌ترین برگ‌ها در وسط بوته قرار دارند و در بخش‌های بالایی و پایینی بوته از سطح برگ‌ها و طول دمبرگ کاسته می‌شود. در ارقام رشد محدود برگ‌ها ی قسمت انتهایی بوته دارای سطح برگ کمتر و دمبرگ کوتاهتر می‌باشند، ولی نزدیک شدن به طرف پایین بوته، سطح بر گها و طول دمبر گ افزایش می‌یابد. در ارقام سویا دارای رشد محدود دانه‌هایی که در قسمت پایین بوته تولید می‌شوند نسبت به دانه‌هایی که در قسمت بالای بوته تولید می‌شوند کوچکتر هستند. آرایش برگ‌ها در بوته می‌تواند عملکرد را تحت تأثیر قرار دهد و ارقام دارای برگ‌های عمودی نسبت به ارقام دارای برگهای ا فتاده کارایی بالاتری از نظر فتوسنتزی دارد. در سویا هر چه فاصله غلاف بندی ازسطح خاک بیشتر باشد، به همان اندازه برداشت مکانیزه راحت تر خواهد بود و غلاف به جای مانده بر روی بوته در حداقل خواهد بود. فاصله اولین غلاف‌های بوته از سطح خاک غالباً تابع ژنوتیپ و تراکم بوته است و در تراکم بالا غلاف در سطح بالاتری از سطح خاک تشکیل می‌شود. در سویا تعداد ساقه‌های فرعی در ارقام دیررس زیاد بوده و بلعکس، در ارقام زودرس تعداد آن‌ها کمتر است. با افزایش ساقه‌های فرعی در بوته، عملکرد دانه نیز افزایش خواهد یافت. از طرف دیگر بین رسیدگی محصول و ارتفاع بوته همبستگی مثبت وجود دارد به‌طوری‌که ارقام پاکوتاه زودرس و ارقام پابلند دیررس تر می‌باشند. گرده افشانی در لوبیا روغنی خودگشنی است و میزان دگرگشنی وابسته به فعالیت حشرات از ۱٪ تجاوز نمی‌کند. وزن هزار دانه سویا ۶۰ تا ۲۰۰ گرم و با میانگین ۱۵۰ گرم است (بذر ارقام مختلف سویا اندازه‌های متفاوتی دارند مثلاً بذر کلارک درشت و رقم هیل ریز است) و روغن در پروتئین در لپه‌ها ذخیره می‌شود.

سویا یکی از بقولات است.

نیام و دانه آن (لوبیا) غذای میلیون‌ها نفر را فراهم می‌کنند و در تهیه مواد شیمیایی نقش عمده دارند. سویا احتمالاً حاصل اهلی‌سازی گیاهی وحشی در شرق آسیا است. روغن استخراج شده از دانه‌های سویا یکی از مهم‌ترین انواع روغنها است. این روغن حاوی اسید لینولئیک بسیار بالایی است و به همین دلیل از آن نمی‌توان برای تهیه روغن سرخ کردنی استفاده کرد. دانه سویا از لحاظ اسید آمینه میتونین نسبت به کنجد فقیر است اما از لحاظ اسید آمینه لیزین در سطح بالایی قرار دارد سویا بیش از سایر دانه‌ها به پروتئین حیوانی شباهت دارد. روغن سویا ۴۹ درصد لینولئیک اسید و ۲۵ درصد اسیداولئیک دارد. میزان پروتئین دانه سویا بسیار بیشتر از سایر دانه‌های روغنی است. ارقام زیر نشان دهنده تفاوت عمده سویا با سایر دانه‌های روغنی به لحاظ میزان روغن و پروتئین است. میزان پروتئین سویا۳۰–۵۰ درصد، کلزا۱۸–۲۵ درصد، آفتابگردان ۱۵–۲۵ درصد، گلرنگ ۱۵–۲۵ درصد، کنجد ۱۹–۲۵ درصد، بادام زمینی ۲۵–۳۵ درصد می‌باشد. میزان روغن در سویا۱۸–۲۵ درصد، کلزا۴۰–۵۰ درصد، آفتابگردان۲۵–۵۰ درصد، گلرنگ۴۰–۵۰ درصد، کنجد۲۵–۴۵ درصد، بادام زمینی۴۵–۶۵ درصد می‌باشد. میزان پروتئین سویا دو برابر سایر دانه‌های روغنی است اما درصد روغن آن از سایر دانه‌های روغنی رایج کمتر است. وجود پروتئین زیاد سبب شده‌است که کنجاله روغن کشیده شده آن برای تغذیه انسان بسیار مناسب باشد.

خواص داروئی :

1 ) سویا مقوی و باد شکن است.

2 ) دانه سویا، مدر، تب بر و ضد سم است.

3 ) در چین دانه سویا را بعنوان ضد سم مصرف می کنند.

4 ) شیر سویا غذای مفیدی برای کودکان است.

5 ) نان سویا برای مبتلایان به بیماری قند بسیار مناسب است زیرا اولاً ارزش غذایی زیادی دارد ثانیا مواد نشاسته ای که تبدیل به قند می شود در آن کم است.

6 ) دانه های سبز سویا را له کرده و به صورت ضماد در آورید این ضماد برای زخم های آبله و سایر زخم ها مفید است همچنین برای رفع التهاب و قرمزی پای بچه ها که در اثر ادرار بوجود آمده مفید می باشد.

7 ) سویا برای مبتلایان به نقرس و رماتیسم و اشخاص ضعیف البنیه بسیار مفید است.

8 ) سس سویا برای تحریک اشتها بکار می رود.

9 ) سس سویا را برای از بین بردن بوی گوشت بکار می برند.

10 ) سس سویا را به غذاهایی که تردید دارید سالم باشد بزنید سم آنرا خنثی می کند.

11 ) سس سویا ملین ، خنک کننده و ضد سم است.

12 ) اگر زن حامله در معرض خطر سقط جنین باشد به او سس سویا بدهید.

13 ) اگر ادرار کسی بخون آلوده است سس سویا درمان آن است.

14 ) سس سویا برای سوختگی پوست مفید است.

15 ) فرآورده های سویا برای پیشگیری از سرطان مفید است.

16 ) سویا به فعالیت روده ها و دفع منظم سموم کمک می کند.

17 ) سویا مقدار تری گلیسیرین خون را پائین می آورد.

18 ) برای تمیز کردن شریانها از فرآورده های سویا استفاده کنید حتی کسانی که مبتلا به شرائین و در معرض خطر قلبی هستند اگر از سویا استفاده کنند و گوشت را از برنامه غذایی خود حذف کنند بزودی شریانهای آنها تمیز و جوان خواهد بود.

19 ) سویا سنگ کیسه صفرا را شکسته و خارج می سازد و اگر از فرآورده های سویا استفاده کنید در بدن شما سنگ کیسه صفرا تولید نخواهد شد اگر سنگ کیسه صفرا دارید رژیم خود رابه سویا تغییر دهید.

20 ) سویا برای سلامت روده بزرگ و تنظیم تخلیه و دفع مواد زائد بسیار مفید است.

21 ) سویا موثر برای درمان سرطان کولون است.

22 ) سویا از سرطان سینه جلوگیری می کند.

23 ) سویا منبع غنی هورمون استروژن است بنابراین می توان جانشین هورمونهای مصنوعی در دوران یائسگی باشد . پس خانم ها در دوران یائسگی بهتر است از فرآورده های سویا استفاده کنند . محصولات ساخته شده از سویا: آرد سویا آردی است حاوی پروتئین و کمی کربوهیدرات، که از آسیاب کردن دانه خشک سویا به دست می‌آید.  

مواد مغذی موجود در یک فنجان ۸۸ گرم آرد سویا بدون چربی:

کالری ۲۹۰

کربوهیدرات ۳۴ گرم

پروتئین ۴۱ گرم

کلسیم ۲۱۲ میلی‌گرم

چربی ۱ گرم

اشباع ۰

فسفر ۵۹۳ میلی‌گرم

کلسترول ۰ میلی‌گرم

آهن ۸٫۱ میلی‌گرم 

سدیم ۱۸ میلی‌گرم

تیامین ۰٫۶۱ میلی‌گرم

پتاسیم ۲۰۹۷ میلی‌گرم

ریبو فلاوین ۰٫۲۲ میلی‌گرم

الیاف غذایی ۲ گرم

نیاسین ۲٫۳ میلی‌گرم

ویتامین آ ۴ RE ویتامین ث ۰ میلی‌گرم

 پروتئین بافت دار سویا یا پروتئین بافت دار گیاهی (TVP) یکی از محصولات جانبی مهم سویاست که عمدتاً از دانه سویا که روغن آن طی فرایندی گرفته می‌شود، تهیه می‌شود. پروتئین بافت دار سویا، در ایران در بسیاری از اوقات، به‌طور خلاصه با عناوین «پروتئین سویا» یا «سویا» خوانده می‌شود.  شیر سویا، نوشیدنی ای شیر مانند تهیه شده از سویا  توفو، فراورده‌ای نرم، سپید رنگ و پنیر مانند که از سویا به دست می‌آید.

  اثرات سویا بر سلامتی در مردان

به دلیل محتوای فیتواستروژن سویا، برخی مطالعات عنوان کرده‌اند که مصرف سویا می‌تواند بر سطوح تستسترون در مردان اثر بگذارد. با این وجود، یک فراتحلیل در سال ۲۰۱۰ که از ۱۵ مطالعهٔ کنترل‌شدهٔ دارونما بدست آمده نشان داد که نه سویای غذایی و نه مکمل‌های ایزوفلاوون هیچ‌یک تراکم تستسترون یا استروژن موجود در بدن مردان را تغییر نمی‌دهد به عنوان یک فرضیه عنوان شده که مصرف سویای غذایی و آنترولاکتون ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد. اگرچه هیچ رابطهٔ معناداری بین ایزوفلاوون‌های سویا و ابتلا به این سرطان مشاهده نشد پژوهش انجام شده در سال ۲۰۱۰ نشان می‌دهد که مصرف سویا هیچ اثری بر مقدار و کیفیت اسپرم ندارد نتیجهٔ یک فراتحلیل که در سال ۲۰۰۹ صورت گرفت نشان داد که «مصرف سویای غذایی با کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات در مردان رابطه دارد.»

  سویا و دیابت

دیابت نوع II یا دیابت ملتیوس یک بیماری مزمن است که باعث مرگ ومیر فراوان می شود. شیوع دیابت از 285 میلیون نفر در سال 2010 به 439 میلیون در سال 2030 می رسد. عوارض دیررس دیابت قندی شامل:نفروپاتی، رتینوپاتی، عوارض قلبی عروقی، نوروپاتی، زخم پوستی، افزایش فشار خون ،و افزایش وزن می باشد.  

تأثیر سویا بر دیابت نوع 2:

سویا ممکن است بتواند تأثیرات مفیدی بر سطح قندخون در افراد دیابتی داشته باشد. سایر مواردی که ممکن است سویا در بهبود آنها نقشی داشته باشد اما هنوز ثابت نشده اند.  

شامل موارد زیر است:

بهبود کیفیت ورزش، سنگ صفرا، بیماری های قلبی، التهاب، کم خونی فقر آهن، بیماری های کلیوی، سندرم متابولیک،ذ آرتروز، عملکرد بهتر بدن در افراد میانسال، پیر شدن پوست، صدمه به نخاع، وکاهش وزن. خون افرادی که از مرض قند رنج می برند دارای مقادیر زیادی گلوکز است و سلول های بدنشان از تشخیص انسولین عاجز می باشد. انسولین نام هورمونی است در بدن که میزان جذب گلوکوز را بر عهده دارد. افراد دیابتی که در رژیم روزانه خود از سویا استفاده می کنند میزان گلوکوز خونشان به طرز شگفت انگیزی کاهش می آید. به این دلیل که بیماری های قندی نهایتا منجر به بروز امراض کلیوی می شوند، پس می‌توان نتیجه گرفت که سویا به طور غیر مستقیم در درمان بیماری های کلیوی نیز مفید واقع می شود.   مصرف پروتئین سویا در کاهش کلسترول بد و تری گلیسرید خون (نوعی چربی مرتبط با بیماری قلبی) موثر است. بیماران دیابتی پس از گذشت چندین سال در معرض خطر ابتلا به بیماری کلیوی قرار می گیرند که لازم است مصرف گوشت را محدود کنند، در این حالت سویا تنها پروتئین گیاهی کامل است که می تواند جانشین مصرف گوشت گردد. آدیپونکتین پروتئینی است که از بافت چربی آزاد می شود و دارای اثر ضد دیابتیک است. پروتئین سویا با تحریک بافت چربی باعث افزایش این پروتئین در خون می شود و به کاهش بافت چربی بدن و تنظیم قند خون کمک می کند. مصرف سویا و فرآورده های آن در بهبود و درمان بیماری دیابت موثر است. سویا دارای آنتی اکسیدان است، کلسترول ندارد، به تنظیم قندخون کمک می کند و سرشار از پروتئین است. به منظور موفقیت بیشتر در کنترل قند خون، برنامه ورزشی مناسب را برای هر روز در نظر بگیرید.  

سویا و بارداری

مصرف دانه های سویا به طور متعادل میتواند تمام نیازهای روزانه بدن زنان باردار به بسیاری از مواد غذایی در را برآورده کند. در واقع، میتوان ادعا کرد که نصف لیوان از دانه سویای پوست کنده در حدود 120 کالری انرژی و مقداری از مواد مغذی مورد نیاز بدن این افراد را تامین میکند.   مهمترین مواد مغذی موجود در دانه های سویا عبارتند از: چربی - 2.5 گرم فیبر - 9 گرم کربوهیدرات - 13 گرم پروتئین - 11 گرم علاوه بر این موارد، به عنوان یک خانم جوان و بی تجربه به خاطر داشته باشید که مصرف این دانه دارای ارزش تغذیه ای بالایی بوده و آهن (10٪)، کلسیم (4٪)، ویتامینC (10٪) و ویتامینA (8٪) مورد نیاز بدن زنان باردار و جنین داخل رحم آنها را تامین میکند. همچنین، برخی از پزشکان متخصص زنان و زایمان ادعا میکنند که دانه های سویا منبع خوبی از منگنز، پتاسیم، مس، فسفر، ریبوفلاوین، ویتامین K، فولات و اسیدهای چرب امگا 3 مورد نیاز مادران باردار است. پژوهشهای انجام شده در مورد منافع بهداشتی دانه های سویا برای زنان باردار و جنین داخل رحم این افراد نشان داده است که مصرف این ماده غذایی برای سلامت قلب، درمان دیابت نوع 2، از بین بردن چاقی و سلامت استخوانهای مادران حامله بسیار مفید است. همچنین، مصرف این ماده غذایی برای رهایی از علائم یائسگی مانند گرگرفتگی در زنان هم بسیار مفید بوده و از بدن خانمها در برابر سرطانها و اختلالات عصبی (به دلیل بالا بودن آنتی اکسیدان موجود در سویا) محافظت میکند. پس، میتوان ادعا کرد که مصرف محصولات سویا برای همه زنان باردار کاملا امن است.  

حساسیت نوزادان به سویا

1/1درصد شیرخواران به طور کلی به سویا حساسیت دارند ولی شیرخوارانی که به پروتئین شیر گاو حساسیت دارند در 35 10 درصد موارد به سویا حساسیت دارند. شیرخواران زیر 6 ماه کمتر سویا را از شیرخواران بالای 6 ماه که عدم تحمل شیر گاو دارند تحمل می کنند. عدم تحمل سویا در شیرخواران زیر 6 ماه با سابقه فامیلی آلرژی مثبت با تظاهرات شدید گوارشی از قبیل اسهال خونی یا حساسیت غیر وابسته به Ige گزارش شده است. اگر نوزادی در واکنش به خوردن غذای حاوی سویا دچار تنگی نفس شود و به آن توجه نکنند، احتمال ابتلای او به آسم زیاد خواهد بود. پرهیز کامل و طولانی از خوردن غذاها و فرآورده های حاوی سویا تنها راه پیشگیری از بروز حالات آزاردهنده آن است.  

سرطان پروستات

مصرف سویا به جلوگیری از بروز سرطان پروستات کمک می کند. اگرچه این تاثیر بسته به سطح پیشرفت بیماری، متفاوت است. اما به گفته ی محققان: تاثیرات پیشگیرانه ایزوفلاون در مردان بالای 60 سال بیشتر است؛ بدین معنا که در این رده ی سنی هر چه ایزوفلاون بیشتری مورد استفاده قرار بگیرد، احتمال ابتلا به سرطان پروستات کمتر خواهد شد. این در حالی است که این تاثیر در بین مردان جوان تر مشاهده نمی شود.  

مصرف سویا فعالیت استروژن (هورمونی که تاثیر منفی بر روی سلولهای جنسی مردان دارد) را افزایش می دهد.

طبق اظهارات دکتر جورج چاوارو(Jorge chavarro) نکات جالب بسیاری در رابطه با میزان استروژن و ایزوفلاوونز و تاثیر منفی آن بر ناباروری وجود دارد. اما هنور نکات قابل توجه ای در این رابطه با انسان مشاهده نشده است. بنابراین برای نگران شدن هنوز زود است. افرادی که میزان سویای بیشتری مصرف نموده اند، سلولهای جنسی در آنها حدود 41 میلیون کمتر از کسانی است که سویا نخورده اند. طبق مشاهدات میزان اسپرم طبیعی بین 80 تا 120 میلی لیتر می باشد. همچنین محققان در این آزمایشات دریافتند که ارتباط بین سویا و تعداد اسپرمها در بین مردان چاق بیشتر از دیگر افراد است. مردان چاق استروژن بیشتری نسبت به مردان لاغر تولید می کنند و سویا میزان آن را افزایش می دهد. همچنین مشاهده شده است که تاثیر سویا بر افرادی که سولهای جنسی زیاد و طبیعی دارند بیشتر از مردانی است که سلولهای جنسی آنها کمتر است. سویا می تواند یکی از عوامل موثر بر تولید مثل آقایان، خصوصاً در مردانی با اضافه وزن باشد. زمانیکه بیماران اضافه وزن داشته باشند، چاقی آنها هورمونهای مردانه را به هورمون زنانه تبدیل می نماید. بنابراین امکان دارد که ترکیب این منبع استروژن(سویا) و استروژنی که با تبدیل آندروژن به استروژن بدلیل اضافه وزن فرد بوجود آمده است در این بیماران تاثیرگذار باشد.اگرچه کاهش میزان اسپرم در بین مردانی که از میزان بالای اسپرم برخوردارند بیشتر است اما این موضوع تا زمانیکه سلولهای جنسی در حد طبیعی باشند باعث نازایی نمی گردد. اما توجه به این موضوع در صورت چاق بودن شما و مصرف بالای سویا مهم است.  

سویا و چاقی صورت

استفاده از مواد غذایی طبیعی همچون بادام، گردو، پسته خام، عسل، شیر،  کشک و ماست 1.5% چربی، میوه هایی همچون آناناس، موز، خرما و مویزمصرف غلاتی همچون سویا بو داده شده به همراه غذا طبخ شده می تواند باعث پر شدن صورت، سلامت و جذابیت افرادی گردد که خواهان زیبایی بیشتر هستند.  

چگونه سویا باعث کاهش وزن می شود؟

تحقیقات جدید نشان می دهد که پروتئین سویا باعث کاهش وزن می شود. سویا می تواند با استفاده از مکانیسم های مختلف باعث کاهش یا توقف رشد سلول های چربی در زنان و مردان شود. استفاده از محصولات طبیعی سویا بهترین روش پیشنهادی برای کاهش وزن است. مصرف سویا در بین مردم ژاپن زیاد است. مطالعات نشان داده که ژاپنی ها لاغرترین مردم جهان بوده و از نظر طول عمر طولانی ترین عمر را دارند.همان طور که در مقالات متعدد آمده است دانه سویا حاوی ترکیبات بیواکتیوی است که باعث کاهش و کوچک شدن سلول های چربی در بدن مردان و زنان می شود. محصولات سویا دارای مقادیر قابل توجهی ایزوفلاوون است که باعث کاهش ذخیره چربی بدن می شود.به این معنی که کالری کمتری به شکل چربی در بدن ذخیره می شود. انسولین باعث ذخیره قند به صورت چربی در بدن شده و محصولات سویا موجب تعدیل میزان انسولین در بدن و به دنبال آن کاهش میزان چربی می شود.  

سویا می تواند توده عضلانی را افزایش دهد.

ماهیچه ها و عضلات برای انجام کارهای روزانه و ورزش، انرژی مصرف می کنند. با افزایش توده عضلانی اگر ورزش هم نکنید، کالری بیشتری مصرف می شود. به عبارت دیگر با داشتن توده عضلانی بیشتر، به سمت کاهش وزن یا از دست دادن کالری پیش می روید. سویا می تواند با استفاده از مکانیسم های مختلف باعث کاهش یا توقف رشد سلول های چربی در زنان و مردان شود. سویا سرعت سوخت و ساز(متابولیسم) سلول های چربی را افزایش می دهد. سویا باعث می شود که شما احساس سیری کنید، زیرا شاخص گلیسمی آن پایین است و تغییرات میزان انسولین را کاهش می دهد. سویا انرژی بیشتری به شما می دهد، بدین معنی که شما قدرت اراده بیشتری برای انجام صحیح کارهایتان دارید. دانه سویا حتی باعث کاهش وزن حیوانات نیز می شود. تحقیقات یک موسسه ژاپنی نشان می دهد که مقدار چربی بدن در موش های چاق، زمانی که تحت رژیم غذایی سویا قرار گرفتند، به طور قابل ملاحظه ای کاهش یافت. سویا همچنین کلسترول و قند خون را کاهش می دهد.  

علائم نشان دهنده ی آلرژی به سویا

افرادی که به خود سویا آلرژی دارند معمولاً با علائمی مانند افت فشارخون، مشکلات تنفسی، مشکلات گوارشی و حالت اختناق مواجه می شوند.علاوه بر این ها یکی دیگر از مباحث که در خصوص سویا وجود دارد وجود ماده ای به نام «لسیتین» (به غیر از افزودنی های مجاز) می باشد. این مواد می توانند دلیل اصلی افت فشارخون، سردرد و حتی سرگیجه و استفراغ شوند.  

عدم تحمل سویا در بزرگسالان

بزرگسالانی که مبتلا به این حالت گوارشی خاص هستند، همان علایم مشخصی که نوزادان هم دارند و در بالا گفته شد را از خود نشان می دهند، ولی برخی از نشانه ها هستند که به طور مشخص در بزرگسالان دیده می شوند. اگر نوزادی در واکنش به خوردن غذای حاوی سویا دچار تنگی نفس شود و به آن توجه نکنند، احتمال ابتلای او به آسم زیاد خواهد بود معمولا این افراد سردرد می گیرند و عصبی می شوند، احساس گیجی و منگی می کنند، شدیدا عرق می کنند، تپش قلب دارند، ممکن است در قفسه ی سینه ی خود احساس گرفتگی نمایند و دچار تنگی نفس شوند. برخی دیگر هم ممکن است بگویند که لب ها، زبان، حلق و صورت آن ها گزگز می کند و یا دچار آبریزش از بینی هم می شوند.  

با دیدن این نشانه ها چه باید کرد؟

بعضی از حالاتی که در بالا گفته شد خطرناک هستند و نیاز به اقدام جدی و فوری پزشکی دارند. یکی از مهم ترین آن ها تنگی نفس است که هم در نوزادان و هم در بزرگسالان روی می دهد. اگر نوزادی در واکنش به خوردن غذای حاوی سویا دچار تنگی نفس شود و به آن توجه نکنند، احتمال ابتلای او به آسم زیاد خواهد بود. همچنین ممکن است چنین بیماری به وضعیت خطرناک دیگری گرفتار شود که در آن ریه ها ورم می کنند و جلوی تنفس عادی فرد را می گیرند. واقعیت این است که این اختلال درمان قطعی ندارد و پرهیز کامل از خوردن غذاها و فرآورده های حاوی سویا تنها راه پیشگیری از بروز حالات آزاردهنده ی آن است. دیگر علایم این وضعیت خطرناک که به آن "آنافیلاکسی" می گویند، می تواند افت فشار خون، ضربان قلب سریع، تب، از دست دادن هوشیاری و تعدادی علایم دیگر باشد. البته بروز این حالت در کسانی که عدم تحمل سویا دارند به ندرت روی می دهد. عفونت گوش هم یکی دیگر از عوارض عدم تحمل سویا است. این عارضه به خصوص در نوزادان مشاهده می شود، چرا که به خاطر مسدود شدن راه هوا گوش نمی تواند آلودگی های خود را به طور عادی تخلیه کند. خارش مداوم پوست معمولا به اگزما و کهیر منجر خواهد شد. علایم شدیدتر را می توان با کمک داروهای آنتی هیستامین سرکوب کرد. ممکن است بیماری بدون خوردن داروهای آنتی هیستامین هم فقط با گذاشتن یخ روی نقاط خارش دار پوستش احساس راحتی کند. کرم ها و پماد های بسیاری هم هستند که اگر به طور موضعی روی نقاطی که دچار اگزما شده یا کهیر زده اند مالیده شوند، به تسکین خارش و سوزش آن ها کمک می کنند.  

سویا در بدنسازی

سویا بهترین نوع پروتئین غیر حیوانی محسوب می شود. یکی از دلایل این امر کامل بودن پروتئین سویا است. بیشتری پروتئین های گیاهی کامل نیستند، به این معنا که همه آمینواسیدهای ضروری در آن ها وجود ندارد. اما در سویا همه اسیدهای آمینه ضروری بدن وجود دارد که باعث می شود این پروتئین، پیشرو در زمینه ساخت عضله با پروتئین های گیاهی باشد. فراموش نکنید که برای دریافت همه آمینواسیدهای ضروری نیازی نیست حتما سویا را با سایر پروتئین ها مخلوط کنید. پروتئین سویا در خوراکی های مختلفی مثل شیر سویا، آجیل سویا، سویا فرآوری شده و … یافت می شود. همچنین در تهیه برخی مکمل ها از این پروتئین استفاده شده است. ورزشکاران گیاه خوار و بدن سازها به صورت گسترده از غذاهای حاوی سویا استفاده می کنند، اما هنگامی که قصد دارید در کنار برنامه غذایی حاوی سویا یک مکمل گیاهی نیز تهیه کنید حتما دقت نمایید در آن مکمل، سویا وجود نداشته باشد، این کار سبب می شود که از یک منبع غذایی به مقدار زیاد و بیشتر از حد نیاز مصرف نکنید. در کنار این اثرات نباید تأثیر مثبت پروتئین سویا در عضله سازی را انکار کرد. یک تحقیق در سال 2007 اثرات مکمل پروتئین سویا در مردانی که در تمرینات مقاومتی (تمرینات با وزنه، اسکوات، کرانچ و غیره) انجام دادند، مورد آزمایش قرار داد. در این مطالعه مردان روزانه 50 گرم پروتئین سویا به مدت 12 هفته مصرف کردند.نتایج تحقیق هیچ گونه اثر منفی مکمل بر کاهش سطح تستوسترون و کاهش نسبت تستوسترون-استروژن را گزارش نداد. مردان داوطلب در این گروه به اندازه گروهی که به جای پروتئین سویا از پروتئین وی استفاده کرده بودند، افزایش حجم عضلات را تجربه کردند.  

برای خوشمزه کردن سویا به نکته های زیر دقت کنید:

ابتدا سویا را در مفدار لازم آب گرم خیس کنید و یکی دو بار آب آن را عوض کنید. وقتی سویا نرم شد، آن را در صافی بریزید تا آب آن کاملا گرفته شود. سپس در ظرفی پیاز رنده شده را سرخ کنید. به آن ادویه نمک و رب گو جه فرنگی را اضافه کنید. حالا سویا را داخل آن بریزید و تفت دهید . در این مرحله 2 قاشق غذا خوری آبغوره را نیز به مواد اضافه کنید. اندکی صبر کرده و یک استکان آب به این مخلوط اضافه کنید. حالا درب ظرف را بگذارید تا با حرارت ملایم به مدت 5 دقیقه بپزد. حالا سویای شما مزه دار شده است. آین را به ماکارونی یا خوراک می توانید اضافه کنید.  

مضرات سویا و موارد منع مصرف

لوبیای سویای بکر تقریباً خوراکی بی‌خطری می‌باشد و می‌توان در رژیم غذایی بزرگسالان، کودکان یا حتی نوزادان استفاده نمود. با این حال آلرژی به سویا معمول بوده و اگر شما یا سایر اعضای خانوادتان به سویا حساسیت دارید، نمی‌بایست آن را مصرف کنید. نشانه‌های حساسیت به سویا متفاوت بوده و می‌تواند شامل آب ریزش بینی، التهاب دستگاه گوارش یا افت فشار ناگهانی شود. سویا خطر خون‌ریزی را افزایش می‌دهد و در افرادی که داروهای رقیق‌کننده خون مصرف می‌کنند، یا اختلالات خون‌ریزی دارند می‌بایست با احتیاط و کم مصرف شود. سویا ممکن است سطح قندخون را پایین بیاورد پس افراد دیابتی یا کسانیکه قندخون پایینی دارند باید با احتیاط آن را مصرف کنند. افرادی که دچار کم خونی، فیبروز کیستیک یا اختلالات تیروئید، معده، روده، سیستم ایمنی و قلبی دارند، باید با احتیاط مصرف شود. افراد مبتلا به نقرس بهتر است مصرف سویا را کم و محدود نمایند. تفاله سویا یا سویای فرآوری شده که پسماند کارخانه‌های روغن کشی است دارای آلودگی مواد شیمیایی می‌باشد و مصرف آن برای مبتلایان به بیماریهای قلبی خطرناک است و باید از مصرف آن خودداری کرد.

منابع: ویکی پدیا :fa.wikipedia.org نمناک: namnak.com