اسپارتینا و مونجارو؛ جدیدترین داروی لاغری و دیابت

اسپارتینا و مونجارو؛ جدیدترین داروی لاغری و دیابت

اسپارتینا و مونجارو چیست؟ آیا کاهش وزن در کنار کنترل بهینه قند خون بدون جراحی امکان‌پذیر است؟ این سوالی است که با معرفی داروهای آگونیست دوگانه مطرح می‌شود. اسپارتینا و مونجارو (Tirzepatide)، نام‌های تجاری یک داروی تزریقی هفتگی بوده که تحولی بسیارعظیم در حوزه مدیریت وزن و کنترل قند خون ایجاد کرده‌اند.

اسپارتینا و مونجارو در حقیقت ماده فعال تیرزپاتید هستند. این ترکیب پزشکی، با اثرگذاری منحصر به فرد، نتایج بالینی بسیار چشمگیری را ثبت نموده است. اسپارتینا و مونجارو آگونیست گیرنده دوگانه (GIP و GLP-1) است که جهت بهبود کنترل قند خون در بزرگسالان مبتلا به دیابت نوع 2 و مدیریت چاقی تایید شده است. این تاثیرگذاری دوگانه، اثر آن را نسبت به نسل پیشین داروهای GLP-1 به طور قابل توجهی افزایش داده و پاسخی قاطع به نیازهای بیماران مبتلا به اختلالات متابولیک را فرهم می‌سازد.

اسپارتینا چیست؟

مونجارو (Mounjaro)، نام تجاری اصلی تیرزپاتید بوده که در ابتدا به صورت وارداتی و با قیمت بالا در دسترس قرار می‌گرفت. اما تولید داخلی این دارو تحت عنوان اسپارتینا، دسترسی به این درمان نوین را در کشور ما دگرگون ساخته است.تولید تیرزپاتید با نام تجاری اسپارتینا در داخل ایران، مزایای بسیاری برای سیستم بهداشت و درمان و بیماران به همراه دارد. عامل مهم، کاهش قابل توجه هزینه‌ها است. گزارش‌ها حاکی از آن است که قیمت آمپول اسپارتینا تنها یک پنجم نمونه خارجی (مونجارو) است. این مسئله دسترسی به درمان‌های پیشرفته و نتیجه بخش را برای جمعیت بیشتری از بیماران دیابتی و افراد دارای چاقی فراهم می‌سازد.   

در کنار کاهش هزینه‌ها، تولید بومی اسپارتینا به پایان قاچاق این دارو در بازار سیاه کمک نموده و نظارت دارویی و کنترل کیفیت را تقویت می‌نماید. این امر نشان‌دهنده آن است که اسپارتینا و مونجارو دیگر در دسترس بوده و می‌توانند به عنوان یک داروی موثر، تحت نظارت دقیق متخصصین، در کشور به کار گرفته شوند.

اسپارتینا تیرزپاتید چگونه عمل می‌کند؟ 

مکانیسم عمل دوگانه GLP-1/GIP تیرزپاتید (Tirzepatide) به عنوان نخستین و تنها آگونیست دوگانه تایید شده، همزمان بر دو گیرنده هورمون‌های اینکرتین یعنی پپتید شبه گلوکاگون-۱ (GLP-1) و پلی‌پپتید انسولینوتروپیک وابسته به گلوکز (GIP) تاثیر خود را اعمال می‌کند. این اثر دوگانه، دلیل اصلی برتری این دارو در مقایسه با درمان‌های نسل پیشین خود محسوب می‌شود.  

GLP-1 هورمونی است که پس از صرف مواد غذایی از دستگاه گوارش ترشح می‌گردد. این هورمون ترشح انسولین را تحریک، ترشح گلوکاگون را مهار و مهم‌تر از همه، تخلیه معده را کند می‌سازد. کند شدن تخلیه معده به همراه تاثیر مستقیم GLP-1 بر مراکز سیری در مغز، منجر به کاهش چشمگیر اشتها و افزایش حس سیری می‌شود.  

GIP نیز یک هورمون اینکرتین بوده که در تنظیم متابولیسم نقش مهمی ایفا می‌کند. مکانیسم GIP چیزی فراتر از کمک به ترشح انسولین است؛ مطالعات انجام شده حاکی از آن است که GIP به طور همزمان به بهبود عملکرد سلول‌های بتا در پانکراس کمک کرده و حساسیت بدن به انسولین را افزایش می‌دهد. این هم‌افزایی (Synergy) بین دو گیرنده، مسیرهای متابولیک متعددی را تحت تاثیر قرار داده و کنترل قند خون و کاهش وزن را به حداکثر می‌رساند. از نظر ساختار دارویی، تیرزپاتید به یک اسید چرب متصل است. این اتصال موجب می‌شود نیمه‌عمر دارو به حدود 5 روز افزایش یابد. این نیمه‌عمر طولانی، امکان تزریق آسان دارو را به صورت هفتگی فراهم می‌کند.

مونجارو و اسپارتینا چه نتایجی دارد؟

 اثربخشی تیرزپاتید در مجموعه‌ای از کارآزمایی‌های بالینی فاز سوم تحت عنوان‌های SURPASS (برای دیابت نوع 2) و SURMOUNT (برای چاقی) به طور گسترده مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج این مطالعات، جایگاه تیرزپاتید را به عنوان یکی از مؤثرترین مداخلات دارویی حال حاضر در مدیریت وزن و دیابت تثبیت کرده است.

نتایج در دیابت نوع 2

 در بیماران مبتلا به دیابت نوع 2، تیرزپاتید نتایج چشمگیری در کنترل قند خون نشان داده است. کاهش قند خون میانگین سه ماهه یا HbA1c، یکی از شاخص‌های مهم کنترل دیابت محسوب می‌گردد. در کارآزمایی‌های SURPASS، کاهش HbA1c در بیماران، از 1.9٪ تا 2.6٪ متغیر بود. این میزان کاهش قند خون به اندازه‌ای قدرتمند است که در بسیاری از موارد، بیماران را از مصرف دیگر داروهای کمکی دیابت بی‌نیاز کرده یا دوز مصرفی آن‌ها را کاهش می‌دهد. این امر، نه تنها کنترل متابولیک را بهبود بخشیده، بلکه رژیم درمانی بیمار را ساده‌تر می‌سازد.  

کاهش وزن با تیرزپاتید 

درمان چاقی یکی از حوزه‌هایی است که اسپارتینا و مونجارو در آن انقلابی بزرگ ایجاد کرده‌اند. مطالعات SURMOUNT، اثربخشی این دارو در افراد دارای اضافه وزن یا چاق را بدون توجه به وضعیت دیابت آن‌ها بررسی نمود.

• کاهش وزن دوز-وابسته است.  
• کاهش وزن در دوزهای بالاتر به طور متوسط تا 22.5 درصد از وزن اولیه رسید.  
• بیش از 50 درصد شرکت‌کنندگان در دوز 15 میلی‌گرم، به کاهش وزن 20 درصدی دست یافتند.  
• اثربخشی در درمان اختلالات مرتبط، مانند وقفه تنفسی در خواب (مرتبط با چاقی) نیز تایید شده است.  
• کسانی که سبک زندگی فعال و رژیم غذایی مناسب داشتند، با مصرف این دارو 20 درصد کاهش وزن بیشتری را تجربه نمودند.  

این میزان لاغری که گاهی در محدوده 20 تا 22.5  درصد قرار می‌گیرد، در گذشته تنها با جراحی‌های تهاجمی چاقی امکانپذیر بود. اثر داروی اسپارتینا و مونجارو در مدیریت چاقی، این درمان تزریقی را به یک گزینه غیرجراحی بسیار قوی و تاثیرگذار تبدیل نموده است.

چرا تیرزپاتید از سماگلوتاید (اوزمپیک) بهتر است؟

پیش از معرفی تیرزپاتید، سماگلوتاید (Ozempic/Wegovy) که یک آگونیست GLP-1 تکی است، استاندارد طلایی درمان‌های تزریقی چاقی و دیابت به شمار می‌رفت. با این وجود، مکانیسم دوگانه تیرزپاتید منجر به برتری قابل توجهی در نتایج کاهش وزن شده است.

سماگلوتاید تنها گیرنده GLP-1 را فعال می‌کند. اما برتری اسپارتینا و مونجارو به دلیل فعال‌سازی همزمان دو مسیر متابولیک حیاتی است. این برتری نه تنها یک تئوری، بلکه در کارآزمایی‌های بالینی هد-تو-هد (Head-to-Head) مانند SURMOUNT-5 به اثبات رسیده است. این مطالعه برتری قطعی تیرزپاتید را در افراد چاق بدون دیابت نشان داد.

نتایج مطالعه SURMOUNT-5 نشان می‌دهد که میانگین کاهش وزن در گروه تیرزپاتید (20.2٪) به وضوح بالاتر از گروه سماگلوتاید (13.7 %) بود. این تفاوت نسبی 47 درصدی، یک برتری بالینی مهم و تعیین‌کننده است که اهمیت مکانیسم دوگانه را تایید می‌نماید.

داروی لاغری اسپارتینا را چگونه مصرف کنیم؟

تجویز اسپارتینا و مونجارو لازم است حتما توسط پزشک متخصص و با رعایت دقیق پروتکل‌های تیتراسیون انجام گیرد تا ازعوارض جانبی گوارشی جلوگیری گردد. این دارو به صورت تزریق زیرجلدی  یک مرتبه در هفته انجام می‌گیرد. نواحی مناسب برای تزریق زیرجلدی شامل شکم، ران یا بازو بوده و توصیه می‌شود برای جلوگیری از ایجاد واکنش‌های موضعی، محل تزریق هر بار تغییر داده شود.

 پروتکل درمانی با دوز پایین 2.5  میلی‌گرم آغاز می‌شود. این دوز در حقیقت یک دوز درمانی یا نگهدارنده نیست. هدف اصلی از شروع با دوز 2.5  میلی‌گرم، کمک به بدن بیمار است تا به آرامی به دارو عادت کند و عوارض جانبی شایع گوارشی کاهش یابد. پس از 4 هفته، دوز به تدریج افزایش می‌یابد. حداکثر دوز نگهدارنده 15 میلی‌گرم در هفته است.

در صورت بروز عوارض گوارشی شدید و غیرقابل تحمل، پزشک ممکن است روند افزایش دوز را کندتر نماید تا بیمار فرصت سازگاری بیشتری داشته باشد. در صورتی که بیمار یک دوز را فراموش کرد، باید زمان گذشته از آن بررسی شود. اگر کمتر از 4 روز (96 ساعت) از زمان تزریق گذشته باشد، باید سریعا تزریق را انجام داد و سپس برنامه قبلی را ادامه داد. اما در صورتی که بیش از 4 روز گذشته باشد، بیمار نباید دوز فراموش شده را تزریق کند؛ بلکه باید منتظر بماند و دوز بعدی را طبق برنامه اصلی در روز مقرر تزریق نماید.

_{این مقاله را از دست ندهید: راز لاغری با قرص مگنیفورت: آیا واقعاً مؤثر است؟}

عوارض مونجارو و اسپارتینا و نکاتی مهم در مصرف

داروی تیرزپاتید ممکن است عوارض جانبی به همراه داشته باشد و  دارد و برخی از گروه افراد نباید بدون تجویز پزشک از آن استفاده نمایند.

عوارض اسپارتینا 

از شایع‌ترین عوارض جانبی این دارو  می‌توان به مشکلات گوارشی مثل حالت تهوع، اسهال، استفراغ و یبوست اشاره داشت. این عوارض اغلب در شروع درمان یا در زمان افزایش دوز رخ می‌دهند و به طور معمول خفیف تا متوسط هستند. با این وجود، در صورت شدید بودن و عدم بهبود، باید با پزشک مشورت نمود. مشکلات گوارشی مداوم می‌تواند منجر به کم‌آبی (دهیدراتاسیون) بدن شود. کم‌آبی یک خطر جدی است، به ویژه برای بیمارانی که مشکلات کلیوی زمینه‌ای دارند.

چه کسانی نباید از این داروی لاغری استفاده کنند؟

برخی شرایط پزشکی استفاده از تیرزپاتید را مطلقا ممنوع می‌کند:

• سندرم MEN2: سندرم نئوپلازی غدد درون‌ریز متعدد نوع 2.
• دیابت نوع 1: مونجارو برای درمان دیابت نوع 1 تایید نشده است.
• سرطان‌های تیروئید: سابقه شخصی یا خانوادگی سرطان تیروئید مدولاری.
• پانکراتیت: در صورت بروز درد شکم شدید و مداوم، دارو باید فورا قطع شود (خطر پانکراتیت حاد).

جهت شروع مصرف اسپارتینا و مونجارو لازم است حتما با پزشک متخصص مشورت نمود تا موارد منع مصرف جدی بررسی شود. استفاده از این دارو برای کودکان و افراد زیر 18 سال (به جز در موارد استثنایی و تحت نظر پزشک) توصیه نمی‌شود.

پس از قطع داروی لاغری اسپارتینا به وزن اولیه خود بازمی‌گردیم؟

جالب است بدانید یکی از مهم‌ترین واقعیت‌های در رابطه با داروهای کاهش وزن، از جمله تیرزپاتید، ماهیت مزمن بیماری چاقی است. این داروها یک راهکار کمکی برای مدیریت مداوم هستند، نه درمان ریشه‌ای. مطالعات بالینی، از جمله ادامه مطالعات SURMOUNT، نشان داد که قطع ناگهانی دارو موجب می‌شود تا اثرات آن در طول زمان کاهش یابد. مصرف کنندگانی که پس از یک دوره درمان، مصرف دارو را قطع کردند، در طول یک سال بعد، تقریبا دو سوم وزن از دست داده آن‌ها دوباره بازگشت.   

این پدیده، یک بازگشت فیزیولوژیک محسوب می‌گردد. هنگامی که دارو قطع می‌گردد، تنظیمات هورمونی و متابولیک بدن که توسط تیرزپاتید برقرار شده بود، به حالت اولیه (قبل از درمان) بازمی‌گردد. سیگنال‌های سیری کاهش یافته و اشتها دوباره افزایش می‌یابد.   

در نهایت، به منظور حفظ نتایج کاهش وزن، پیوستگی درمان در دراز مدت در کنار اصلاح مداوم سبک زندگی و فعالیت فیزیکی، ضروری است. عدم توجه به مزمن بودن بیماری و قطع ناگهانی اسپارتینا و مونجارو منجر به بازگشت وزن می‌شود. این امر بر لزوم نظارت پزشکی مستمر و درک این نکته تاکید می‌کند که چاقی نیازمند مدیریت طولانی مدت است تا به تناسب اندام برسد. درمان کوتاه‌مدت (دو تا سه ماهه) به هیچ وجه کافی نیست و بیمار لازم است حداقل یک تا یک سال و نیم دوره درمانی را طی نماید.

سخن پایانی

در آخر، می‌توان گفت اسپارتینا و مونجارو یک نوآوری بزرگ در زمینه سلامت متابولیک محسوب می‌شود. تیرزپاتید، با عملکرد دوگانه GLP-1/GIP، نه تنها کنترل قند خون را به طورچشمگیری در بیماران دیابت نوع 2 بهبود می‌بخشد، بلکه سطح کاهش وزن آن را در حد جراحی پایین می‌آورد. 

با وجود تاثیرگذاری بالا، این دارو یک محصول قوی است که تنها با تجویز مداوم پزشک متخصص (اندوکرینولوژیست یا متخصص چاقی) می‌تواند مزایای بسیار را با حداقل عوارض به همراه داشته باشد. استفاده از این دارو مستلزم درک این نکته است که مدیریت چاقی و دیابت نوع 2 یک فرآیند مزمن بوده و به منظور حفظ نتایج، درمان باید مداوم و در ترکیب با اصلاح سبک زندگی باشد. برای خرید قرص لاغری ابستاپ کلیک کنید.

سوالات متداول درباره spartina mounjaro

آیا داروی لاغری اسپارتینا سبب افت قند خون شدید می‌شود؟

خیر، این دارو به خودی خود باعث افت شدید قند خون (هیپوگلیسمی) نمی‌شود. اما در صورتی که به طور همزمان با انسولین یا داروهای محرک ترشح انسولین مانند سولفونیل اوره‌ها مصرف گردد، خطر افت قند خون افزایش می‌یابد و نیاز به تنظیم دوز داروهای همراه دارد.   

اسپارتینا برای چه کسانی تایید شده است؟

این دارو برای افراد بزرگسال مبتلا به دیابت نوع دو و به علاوه  افراد دارای شاخص توده بدنی (BMI) بالای 30 یا BMI بالای 27 همراه با حداقل یک بیماری مرتبط با وزن (مانند فشار خون یا دیس‌لیپیدمی) تایید شده است.   

چه مدت پس از شروع دارو، کاهش وزن مشاهده می‌شود؟

کاهش وزن ممکن است از ماه اول شروع شود، اما اثربخشی حداکثری و نتایج قابل توجه معمولا از هفته 8 تا 12 پس از شروع مصرف دارو، پس از رسیدن به دوزهای موثرتر، مشاهده می‌شود.   

آیا اسپارتینا برای چاقی موضعی استفاده می‌شود؟

خیر. اسپارتینا و مونجارو داروهایی هستند که بر سیستم متابولیک و کنترل اشتها تاثیر می‌گذارند. افرادی که تنها چاقی موضعی دارند یا وزن کمی برای کاهش دارند، کاندیدای علمی برای استفاده از این دارو نیستند.

منبع:  spartina